Pelvik İnflamatuar Hastalık Nedir? PID Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri

Pelvik inflamatuar hastalık (PID), üst genital traktın polimikrobiyal enfeksiyonudur ve en sık Chlamydia trachomatis ile Neisseria gonorrhoeae ile ilişkilidir; vajinal anaeroblar ve diğer flora bakterileri de patogenezde rol oynar. Klinik tablo alt karın ağrısı, servikal/adneksiyal hassasiyet, anormal vajinal akıntı ve ateş gibi bulgularla seyreder, ancak olguların bir kısmı sinsi ve hafif semptomlarla ilerleyebilir. Tanı çoğunlukla kliniktir; pelvik muayene ve laboratuvar testleri (NAAT), ultrasonografi ve seçilmiş olgularda laparoskopi ile desteklenir. Tedavide ampirik geniş spektrumlu antibiyotik rejimleri uygulanır; ağır seyirde hastaneye yatış, tubo-ovaryan apse varlığında drenaj/cerrahi düşünülebilir. Geciken tedavi infertilite, ektopik gebelik ve kronik pelvik ağrı riskini artırır. Korunmada prezervatif kullanımı, partner tedavisi ve düzenli tarama/izlem önem taşır.

Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID) nedir?

Pelvik inflamatuar hastalık, kadınların üst genital yolunu (rahim, fallop tüpleri, yumurtalıklar) etkileyen ve çoğunlukla cinsel yolla bulaşan bakterilerle gelişen bir enfeksiyondur. Erken tanı ve tedavi, kalıcı hasar ve doğurganlık sorunlarının önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.

PID belirtileri

PID bazı olgularda sinsi seyredebilir. Aşağıdaki yakınmalar sık görülür:

Alt karın ve pelvik bölgede ağrı
Kötü kokulu, sarı-yeşil ya da yoğun vajinal akıntı
Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
Adet düzensizliği veya ara kanama
Ateş, üşüme-titreme, halsizlik
İdrar yaparken yanma veya ağrı

Alt karın ve pelvik ağrısı

Kramp tarzında, sürekli ya da aralıklı olabilir ve tedavi gecikirse şiddetlenebilir.

Vajinal akıntı ve kötü koku

Renk, koku ve miktar değişikliği enfeksiyon lehinedir ve erken değerlendirme gerektirir.

Düzensiz ve ağrılı adet

Yoğun kanama, ara kanama veya belirgin adet ağrıları PID ile ilişkili olabilir.

Ateş ve halsizlik

Enfeksiyonun sistemik yanıtını yansıtır; artan ateş ve titreme acil değerlendirme gerektirebilir.

İdrar yaparken yanma

Eşlik eden idrar yolu enfeksiyonu veya pelvik inflamasyon kaynaklı irritasyon görülebilir.

Cinsel ilişki sırasında ağrı

Vajinal kuruluk, enfeksiyon ve pelvik inflamasyonla ilişkili olabilir.

PID nedenleri

PID, çoğunlukla cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla ilişkilidir; bunun yanında çeşitli risk etmenleri de vardır:

Chlamydia trachomatis ve Neisseria gonorrhoeae
Birden fazla partner veya yeni partner
Korunmasız cinsel ilişki
Vajinal flora dengesizlikleri ve diğer enfeksiyonlar
Doğum, kürtaj veya rahim içi işlemler sonrası enfeksiyon
RİA takılması döneminde mevcut CYBE varlığı

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar

Klamidya ve gonore en sık etkenlerdir; tedavi edilmezse üst genital yola yayılarak inflamasyona neden olur.

Korunmasız cinsel ilişki

Barrier yöntemlerin kullanılmaması bulaş olasılığını ve PID riskini artırır.

Vajinal flora bozuklukları

Bakteriyel vajinoz ve diğer dengesizlikler patojenlerin yükselmesine zemin hazırlayabilir.

RİA kullanımı

Genel olarak güvenlidir; ancak takılma sırasında var olan CYBE riski artırabilir. Uygun tarama ve asepsi önemlidir.

PID nasıl teşhis edilir?

Tanı çoğunlukla kliniktir ve aşağıdaki yöntemlerle desteklenir:

Jinekolojik muayene ve hassasiyet bulguları
Laboratuvar testleri (kan, idrar, servikal sürüntü; NAAT)
Pelvik ultrasonografi
Gerektiğinde endometrial örnekleme veya laparoskopi

Jinekolojik muayene ve öykü

Semptomların süresi, risk faktörleri ve pelvik hassasiyet değerlendirilir.

Vajinal kültür ve laboratuvar

Etken patojenlerin saptanması, uygun antibiyotik seçimi için yol göstericidir.

Ultrasonografi ve görüntüleme

Adneksiyal hassasiyet, sıvı birikimi veya apse şüphesinde yardımcıdır.

Tanısal laparoskopi

Ayırıcı tanıda ve apse gibi komplikasyonların doğrudan görülmesinde değerlidir.

PID tedavi yöntemleri

Tedavi, klinik şiddete ve olası komplikasyonlara göre planlanır:

Geniş spektrumlu antibiyotik tedavisi
Ağrı kontrolü ve destek tedavileri
Ağır olgularda hastaneye yatış
Apse drenajı ve gerekirse cerrahi
Partnerin değerlendirilmesi ve tedavisi

Antibiyotik tedavisi ve ilaç kullanımı

Erken ve uygun antibiyotik, komplikasyon riskini azaltır; tedavi süresince cinsel ilişkiden kaçınmak önerilir.

Cerrahi tedavi

Tubo-ovaryan apse veya tedaviye dirençli olgularda drenaj/cerrahi seçenekleri gündeme gelebilir.

Komplikasyonların önlenmesi ve takip

Yakın klinik izlem, semptomların gerilemesi ve nükslerin önlenmesi için önemlidir.

PID’den korunma yolları

Basit önlemler PID riskini belirgin azaltır:

Prezervatif kullanımı ve tek eşlilik
Düzenli jinekolojik kontrol ve CYBE taraması
Vajinal duş gibi uygulamalardan kaçınma
Hijyen kurallarına uyum ve güvenli tıbbi işlemler

Güvenli cinsel ilişki

Barrier yöntemler ve doğru korunma, bulaş riskini azaltır.

Düzenli jinekolojik kontroller

Erken tanı nüks ve komplikasyonları engeller.

Hijyen kuralları

Adet ve genital hijyene özen göstermek, florayı bozacak uygulamalardan kaçınmak gerekir.

PID’in olası komplikasyonları

Kısırlık (tüplerde hasar ve tıkanma)
Ektopik (dış) gebelik
Kronik pelvik ağrı
Yenileyen enfeksiyonlar ve intrauterin yapışıklıklar

Kısırlık

Tübal hasar yumurtanın rahme geçişini bozarak infertiliteye yol açabilir.

Ektopik gebelik

Tüplerdeki hasar döllenmiş yumurtanın yerleşimini etkileyerek yaşamı tehdit edebilen durumlara neden olabilir.

Kronik pelvik ağrı

Uzun süreli ağrı yaşam kalitesini azaltır ve tedavide multidisipliner yaklaşım gerekebilir.

PID hakkında sık sorulanlar

PID nedir?

Üst genital yolu tutan, çoğunlukla CYBE kaynaklı bir enfeksiyon durumudur.

En yaygın belirtiler nelerdir?

Pelvik ağrı, anormal akıntı, ateş, adet düzensizliği ve ilişki sırasında ağrı.

Hangi enfeksiyonlar neden olur?

En sık klamidya ve gonore; ancak diğer vajinal flora bakterileri de rol oynar.

Tanı nasıl konur?

Klinik muayene, laboratuvar testleri ve görüntüleme ile; şüpheli olgularda laparoskopi düşünülebilir.

Tedavi edilmezse ne olur?

İnfertilite, ektopik gebelik ve kronik pelvik ağrı riski artar.

Tedavi süresi ne kadardır?

Genellikle 10–14 gün antibiyotik; ağır vakalarda daha uzun ve hastane yatışı gerekebilir.

PID tekrarlar mı?

Evet, özellikle partner tedavi edilmez veya korunmasız ilişki sürerse nüks edebilir.

Cinsel ilişkiyle bulaşır mı?

PID’in kendisi bulaşmaz; ancak altta yatan CYBE’ler cinsel yolla bulaşır.

Kısırlığa neden olur mu?

Tüplerde kalıcı hasar gelişirse infertiliteye yol açabilir.

Nasıl korunabilirim?

Prezervatif, düzenli tarama, tek eşlilik, erken tedavi ve vajinal duşlardan kaçınma önerilir.