Prostat İltihabı (Prostatit) Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Prostatit; prostat bezinde enfeksiyöz veya nonenfeksiyöz inflamasyonla seyreden, akut ve kronik alt tipleri olan heterojen bir klinik tablodur. Bakteriyel formlarda genellikle idrar yolu kaynaklı patojenler rol oynarken, bakteriyel olmayan kronik pelvik ağrı sendromunda inflamatuvar ve nöromüsküler mekanizmalar öne çıkar. Klinik olarak dizüri, sık işeme, pelvik ağrı ve ejakülasyonla ağrı yaygındır; akut olgularda ateş ve sistemik bulgular eşlik edebilir. Tanıda öykü ve fizik muayeneye ek olarak idrar analizi-kültürü, gerekirse prostat sekresyonu incelemesi ve görüntüleme yöntemleri kullanılır. Tedavi; hedefe yönelik antibiyotikler, analjezik/antiinflamatuvarlar, alfa blokerler, pelvik taban rehabilitasyonu ve yaşam tarzı düzenlemelerini içerir. Uygun ve zamanında tedavi, nüksü azaltır ve apse, retansiyon veya sepsis gibi komplikasyonları önler.

Prostat İltihabı (Prostatit) Nedir?

Prostatit, mesanenin altında yer alan ve meninin bir kısmını üreten prostat bezinde oluşan enfeksiyon veya inflamasyondur. Tablo; ani başlangıçlı akut enfeksiyondan, uzun süreli ve dalgalı seyreden kronik yakınmalara kadar geniş bir spektrum gösterir. En sık görülen şikayetler idrar yaparken yanma/ağrı, sık idrara çıkma, pelvik ya da kasık-bel ağrısı ve ejakülasyon sırasında ağrıdır. Bazı hastalarda ateş, titreme ve belirgin halsizlik de eşlik edebilir.

Prostat İltihabı (Prostatit) Türleri Nelerdir?

Prostatit, enfeksiyon varlığı ve semptomların süresine göre sınıflandırılır:

Akut bakteriyel prostatit: Ani başlangıç, ateş-titreme, belirgin dizüri ve pelvik ağrı ile seyreder; hızlı antibiyotik tedavisi gerektirir.
Kronik bakteriyel prostatit: Tekrarlayan veya sönüp alevlenen enfeksiyon atakları ile gider; daha uzun süre antibiyotik ihtiyacı olabilir.
Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromu: Sıklıkla bakteri saptanmaz; inflamatuvar, nöromüsküler ve psikososyal etmenler rol oynar.
Asemptomatik inflamatuvar prostatit: Yakınma yoktur; başka nedenlerle yapılan incelemelerde inflamasyon bulguları saptanır.

Prostat İltihabı (Prostatit) Nedenleri Nelerdir?

Prostatit, tek bir nedene bağlı değildir; çoğu olguda birden fazla etken birlikte rol oynar. Nedenin aydınlatılması tedavi seçimini doğrudan etkiler.

Bakteriyel enfeksiyonlar (özellikle idrar yolu kaynaklı patojenler)
İdrar yolu enfeksiyonları ve mesane çıkım tıkanıklığı
Cinsel yolla bulaşan etkenler
İdrar akımında geriye kaçış (reflü) veya işeme bozuklukları
Uzun süre oturma, bisiklet gibi pelvise bası yapan aktiviteler
Pelvik travma veya üretra/prostat yaralanmaları
Bağışıklık sistemi zayıflığı, stres ve hormonal dalgalanmalar
Nörojenik mesane, sinir hasarı veya pelvik taban disfonksiyonu

Prostat İltihabı (Prostatit) Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler alttaki tipe ve şiddete göre değişir; akut olgularda tablo daha ağır, kronik formlarda ise dalgalı ve uzun sürelidir.

İdrar yaparken yanma veya ağrı (dizüri)
Sık idrara çıkma ve gece idrara kalkma
Pelvik, kasık veya bel ağrısı
İdrar akımında zayıflama, tamamlanmamış boşalma hissi
İdrarda kan veya bulanıklık
Cinsel ilişki/boşalma sırasında ağrı, cinsel işlevde azalma
Ateş, titreme ve halsizlik (özellikle bakteriyel olgularda)

Akut Prostatit Belirtileri

Yüksek ateş, titreme, belirgin dizüri, sık ve acil işeme, yoğun pelvik-kasık ağrısı ile seyreder; bazen idrarda kan görülebilir. Tedavi gecikirse böbrek ve mesaneyi etkileyen daha ciddi enfeksiyonlara ilerleyebilir.

Kronik Prostatit Belirtileri

Yakınmalar daha sinsi ve uzun sürelidir: pelvik rahatsızlık, perineal-basınç hissi, zaman zaman alevlenen dizüri ve ejakülasyonla ağrı görülebilir. Yaşam kalitesi üzerinde belirgin etkisi olabilir.

Prostatit ile İlişkili Olası Riskler

Uygun yönetilmediğinde prostat apsesi, üriner retansiyon, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, kısırlıkla ilişkili semen anomalileri ve kronik ağrı sendromu gelişebilir.

Prostat İltihabı (Prostatit) Tanı ve Test Yöntemleri

Tanı, klinik değerlendirme ile başlar ve laboratuvar-görüntüleme testleriyle desteklenir.

Fizik muayene ve dijital rektal muayene
İdrar tahlili ve kültürü; gerekirse akış ölçümü (üroflovmetri)
Kan testleri (inflamasyon/enfeksiyon göstergeleri)
Prostat sekresyonu veya semen analizi
Transrektal ultrason; şüpheli olgularda MRI
Nadir durumlarda biyopsi (malignite dışlama amacıyla)

Prostat İltihabı (Prostatit) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tedavi; alttaki tipe, şikayet şiddetine ve kültür sonuçlarına göre kişiselleştirilir.

Uygun antibiyotik tedavisi (bakteriyel olgularda, yeterli süre)
Ağrı ve inflamasyon için analjezik/antiinflamatuvarlar
Alfa blokerler (idrar akışını kolaylaştırmak için)
Sıcak oturma banyoları ve lokal ısı uygulamaları
Pelvik taban fizyoterapisi ve gevşeme egzersizleri
Bol sıvı tüketimi, mesane irritanlarından kaçınma (kafein, alkol, baharatlı-asidik gıdalar)
Stres yönetimi ve düzenli uyku
Akut retansiyonda geçici kateter; apse varlığında drenaj gibi girişimler

Kronik, bakteriyel olmayan formlarda odak; ağrı kontrolü, pelvik taban rehabilitasyonu ve nüksleri azaltan yaşam tarzı düzenlemeleridir.

Prostat İltihabı (Prostatit) Risk Faktörleri Nelerdir?

Yakın zamanda geçirilmiş idrar yolu enfeksiyonu
Mesane çıkım tıkanıklığı veya idrar akım bozuklukları
Cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü
Uzun süre oturma, bisiklet gibi pelvik bası yaratan aktiviteler
Pelvik travma veya üretral girişimler, kateter kullanımı
Bağışıklık sistemi zayıflığı ve kronik hastalıklar
Önceki prostatit öyküsü ve stres

Sıkça Sorulan Sorular

Prostatit bulaşıcı mıdır?

Çoğu prostatit bulaşıcı değildir. Bakteriyel olgularda etkenler nadiren cinsel yolla aktarılabilir; ancak prostatitin önemli bir kısmı enfeksiyöz olmayan inflamasyonla ilişkilidir.

Prostatit kansere yol açar mı?

Prostatit ile prostat kanseri farklı durumlardır; prostatitin kanser riskini artırdığına dair kanıt yoktur. Tersi de geçerlidir; kanser prostatite neden olmaz, ancak bazı tedaviler geçici prostatit benzeri şikayetlere yol açabilir.

Prostatit nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz öykünüzü değerlendirir, rektal muayene yapar; idrar tahlili ve kültürü ile enfeksiyonu araştırır. Gerektiğinde prostat sekresyonu incelemesi ve görüntüleme testlerinden yararlanılır.

Prostatit tedavisi ne kadar sürer?

Akut bakteriyel prostatitte genellikle 2–4 hafta, kronik bakteriyel prostatitte 4–6 hafta veya daha uzun antibiyotik gerekebilir. Bakteriyel olmayan kronik olgularda tedavi süreci daha uzun ve çok bileşenli olabilir.

Prostat iltihabı tedavi edilmezse ne olur?

Enfeksiyon yayılabilir, apse, üriner retansiyon, tekrarlayan enfeksiyonlar ve nadiren sepsis gelişebilir. Kronikleşme, uzun süreli ağrı ve yaşam kalitesinde düşüşe yol açabilir.

Prostatit cinsel yaşamı etkiler mi?

Evet. Cinsel istekte azalma, ereksiyon sorunları ve ejakülasyonla ağrı görülebilir; semptom kontrolü ve uygun tedaviyle bu etkiler genellikle azalır.