Rektum Kanseri Nedir? Rektum Kanseri Belirtileri ve Tedavisi

Rektum kanseri, kolorektal kanserlerin bir alt grubudur ve çoğunlukla adenom–karsinom sekansı üzerinden gelişir. Tanı, endoskopik biyopsi ile histopatolojik doğrulama sonrasında pelvik MR ve torakoabdominal BT ile evrelemeye dayanır; CEA düzeyi prognoz ve takipte yardımcıdır. Lokal ileri hastalıkta neoadjuvan kemoradyoterapi ve ardından total mezorektal eksizyon, lokal kontrol ve sfinkter koruma şansını artırır. Metastatik olgularda sistemik kemoterapi, biyobelirteçlere bağlı hedefe yönelik ajanlar ve seçilmiş MSI-H/dMMR tümörlerde immünoterapi seçenekleri değerlendirilir. Prognoz, TNM evresi, lenf nodu tutulumu, cerrahi sınır ve tümör biyolojisine göre değişkenlik gösterir. Erken tanı için risk temelli tarama ve yaşam tarzı müdahaleleri önemlidir.

Rektum Kanseri Nedir?

Rektum, kalın bağırsağın anüse en yakın olan 15–20 cm’lik bölümüdür. Rektum kanseri, bu bölgede yer alan hücrelerin genetik değişiklikler sonucu kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkar ve kolorektal kanserler sınıfında değerlendirilir. Kolon kanseri ile birçok ortak özelliği olsa da rektumun anatomik yapısı ve çevre dokulara yakınlığı, yayılım ve tedavi yaklaşımını etkiler.

Rektum Kanseri Nedenleri

Hastalığın gelişiminde genetik yatkınlık, polipler ve kronik inflamasyon rol oynar. Yaşın ilerlemesi, ailede kolorektal kanser öyküsü, FAP veya Lynch sendromu gibi kalıtsal durumlar riski artırır. Yaşam tarzı etkenleri arasında düşük lifli ve yüksek kırmızı/işlenmiş et tüketimi, obezite, sigara, alkol ve hareketsizlik öne çıkar. Pelvik bölgeye daha önce alınan radyoterapi de riski yükseltebilir.

Rektum Kanseri Tehlikeli Mi?

Rektum kanseri tedavi edilmediğinde hayati risk taşır; ancak erken evrelerde yakalandığında tamamen tedavi edilebilir. Hastalığın şiddeti; tümörün derinliği, lenf nodu tutulumu ve uzak metastaz varlığına göre değişir. Uygun evrelemeden sonra planlanan kişiye özgü tedavi, sağkalımı ve yaşam kalitesini belirgin şekilde etkiler.

Rektum Kanseri Risk Faktörleri

İlerlemiş yaş ve erkek cinsiyet
Ailede kolorektal kanser veya ileri evre polip öyküsü
Kalıtsal sendromlar (FAP, Lynch sendromu)
İnflamatuar bağırsak hastalıkları (Ülseratif kolit, Crohn)
Düşük lifli, yüksek kırmızı/işlenmiş et içerikli diyet
Obezite, fiziksel inaktivite
Sigara ve yoğun alkol kullanımı
Pelvik/abdominal radyasyon öyküsü

Rektum Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Erken dönemde belirti vermeyebilir. Aşağıdaki yakınmalar görülebilir:

Dışkıda kan veya rektal kanama
Dışkılama alışkanlığında değişiklik (kabızlık, ishal, kalem gibi ince dışkı)
Dışkılama sonrası tam boşalamama hissi
Karında ağrı, gaz ve şişkinlik
İstemsiz kilo kaybı, halsizlik ve kansızlık

Rektum Kanserinin Evreleri Nelerdir?

Evreleme, tedavi planını belirlemede kritik öneme sahiptir.

0. Evre (Karsinoma in situ)

Hücreler mukozayla sınırlıdır; invazyon yoktur. Endoskopik çıkarım veya sınırlı cerrahi genellikle yeterlidir.

1. Evre

Tümör rektum duvarının daha derin katlarına ilerlemiştir ancak lenf nodu tutulumu yoktur.

2. Evre

Tümör duvarı aşabilir veya çevre dokulara yaklaşabilir; lenf nodu tutulumu olmadan daha derin invazyon söz konusudur.

3. Evre

Bölgesel lenf nodlarında tutulum vardır; komşu dokular etkilenebilir.

4. Evre

Uzak organlara metastaz (sıklıkla karaciğer ve akciğer) mevcuttur.

Rektum Kanseri İlk Nereye Sıçrar?

Hastalık öncelikle mezorektal ve pelvik lenf nodlarına yayılır. Damar yoluyla portal sistem üzerinden karaciğere, venöz dolaşımla akciğere metastaz görülebilir. Komşu organlara lokal invazyon da gelişebilir.

Rektum Kanseri Tanı Yöntemleri

Tanı, kolonoskopi sırasında alınan biyopsinin patolojik incelemesiyle konur. Lokal evreleme için pelvik MR veya endorektal ultrason; uzak yayılım için toraks ve abdomen BT/PET kullanılabilir. CEA gibi tümör belirteçleri tanı destek ve tedavi sonrası takipte yararlıdır.

Rektum Kanseri Tedavi Yöntemleri

Tedavinin temelini cerrahi oluşturur; total mezorektal eksizyon prensip kabul edilir. Lokal ileri olgularda neoadjuvan kemoradyoterapi, lokal kontrolü artırır ve sfinkter koruyucu cerrahi şansını yükseltebilir. Evreye ve biyobelirteçlere bağlı olarak sistemik kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler ve uygun hastalarda immünoterapi gündeme gelebilir. Bazı olgularda geçici veya kalıcı stoma gerekebilir; karar multidisipliner ekip tarafından verilir.

Rektum Kanseri Tamamen İyileşir Mi?

Erken evrelerde uygun cerrahi ve tamamlayıcı tedavilerle kür mümkündür. İleri evre hastalıkta amaç yaşam süresini uzatmak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Sonuçlar; evre, cerrahi sınırlar, lenf nodu durumu ve tümör biyolojisine göre değişir.

Rektum Kanserinden Korunma Yolları

Risk düzeyine göre önerilen aralıklarla tarama (kolonoskopi vb.)
Liften zengin, sebze-meyve ağırlıklı beslenme; işlenmiş ve kırmızı eti sınırlama
Sağlıklı kilo, düzenli fiziksel aktivite
Sigara ve aşırı alkolden kaçınma
Gerekli durumlarda hekim gözetiminde polip takibi ve çıkarılması