RSV Nedir? RSV Virüsü Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Respiratuar Sinsityal Virüsü (RSV), özellikle süt çocukları, yaşlılar ve immünsüprese bireylerde alt solunum yolu enfeksiyonlarının önde gelen etkenlerindendir. Klinik tablo çoğu zaman üst solunum yolu bulguları ile hafif seyretse de bronşiolit ve pnömoni gelişebilmektedir. Bulaş damlacık, yakın temas ve kontamine yüzeyler yoluyla olur; kuluçka süresi 2–8 gündür ve erken dönemde viral saçılım yüksektir. Tanıda hızlı antijen ve RT‑PCR testleri yaygındır; gerektiğinde solunum patojen panelleri kullanılır. Korunmada hijyen önlemlerinin yanı sıra 60 yaş üstü ve gebelere yönelik RSV aşıları ile bebekler için uzun etkili monoklonal antikor (nirsevimab) etkilidir; seçilmiş yüksek riskli bebeklerde palivizumab kullanılabilir. Tedavi esas olarak destekleyicidir; ağır olgularda oksijen/solunum desteği ve nadiren antiviral seçenekler değerlendirilir.

RSV Nedir?

Respiratuar Sinsityal Virüsü (RSV), üst ve alt solunum yollarını tutan, çocukluk çağında çok yaygın görülen bir viral etken olup yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde de ciddi hastalıklara yol açabilir. Çoğu kişide soğuk algınlığına benzer hafif semptomlar görülse de bazı olgularda bronşiolit ve zatürre gelişebilir.

Virüs, öksürme ve hapşırma ile oluşan damlacıklar, yakın temas ve kontamine yüzeylerden ele bulaşan virüsün ağız, burun veya göze taşınmasıyla yayılır. Toplumda ve sağlık kuruluşlarında mevsimsel olarak artış gösterebilir.

RSV Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler genellikle hafif seyreder ancak bebekler, küçük çocuklar, yaşlılar ve risk grubundaki bireylerde ağırlaşabilir.

Burun akıntısı veya tıkanıklık
Öksürük ve hapşırma
Hafif-orta ateş
Hırıltı, hızlı ya da zor nefes alma
İştahsızlık ve beslenme güçlüğü (özellikle bebeklerde)
Yorgunluk, huzursuzluk
Dudaklarda/yüzde morarma gibi oksijen azlığı bulguları (ciddi olgularda)

Aşağıdaki durumlarda acil değerlendirme gerekir: hızlı veya çekilmeli solunum, durmayan hırıltı, dudaklarda morarma, beslenememe/sıvı alamama, uykuya meyil veya bilinç değişikliği.

RSV Enfeksiyonu Neye Yol Açar?

RSV, üst solunum yolu enfeksiyonlarına ek olarak alt solunum yollarını etkileyerek bronşiolit ve pnömoniye yol açabilir. Bebeklerde apne, ciddi solunum sıkıntısı ve hastaneye yatış gereksinimi görülebilir; yaşlılarda ve kronik akciğer/kalp hastalığı olanlarda alevlenmelere ve komplikasyonlara neden olabilir.

RSV Virüsü Nasıl Bulaşır?

Enfekte kişinin öksürmesi/hapşırması ile etrafa saçılan damlacıkların solunması ve hastayla yakın temas başlıca bulaş yollarıdır. Virüs, sert yüzeylerde bir süre canlı kalabildiği için eller aracılığıyla ağız, burun ve göze taşınarak da bulaş gerçekleşir. El hijyeni, yüzey temizliği ve iyi havalandırma bulaş riskini azaltır.

RSV Enfeksiyonu Neden Olur?

RSV enfeksiyonuna virüsün damlacık yoluyla yayılması, kalabalık kapalı ortamlarda bulunma ve el hijyenindeki yetersizlikler zemin hazırlar. Bağışıklık sisteminin zayıflığı, prematürelik ve kronik kalp/akciğer hastalıkları enfeksiyona yatkınlığı artırır.

Hasta kişilerle yakın temas
Kontamine yüzey ve nesnelere dokunduktan sonra yüze temas
Kreş, okul, bakım evi gibi kalabalık kapalı alanlar
El hijyeninin yetersiz olması
Prematüre doğum, konjenital kalp hastalığı, kronik akciğer hastalığı
Sigara dumanına maruziyet ve kalabalık yaşam koşulları

Tanı ve Kuluçka Dönemi

Kuluçka süresi genellikle 2–8 gündür. Viral saçılım hastalığın ilk günlerinde yüksektir ve çoğu kişide yaklaşık bir hafta sürer.

Tanıda hızlı antijen testleri kısa sürede sonuç verirken, RT‑PCR gibi moleküler yöntemler daha yüksek duyarlılık sunar. Karmaşık olgularda veya etken ayrımının önemli olduğu durumlarda çoklu solunum patojeni panelleri tercih edilebilir.

Risk Faktörleri

12 aydan küçük ve özellikle 6 aydan küçük bebekler
Prematüre bebekler
Kronik akciğer veya kalp hastalığı
Bağışıklık yetmezliği veya immünsüpresif tedavi
Nöromüsküler hastalık ve aspirasyon riski
Kreş/okul gibi kalabalık ortamlar, evde okul çağı kardeş varlığı
Sigara dumanına maruz kalma, yetersiz havalandırma

Önleme Yöntemleri

Ellerin sabun ve suyla en az 20 saniye yıkanması, el antiseptiği kullanımı
Hasta kişilerle temastan kaçınma, öksürük-adabına uygun maskeleme
Sık temas edilen yüzeylerin düzenli temizliği ve ortamların havalandırılması
Yüksek risk dönemlerinde kalabalık kapalı alanlardan uzak durma
Bağışıklamada gelişmeler: 60 yaş ve üzeri için RSV aşıları; gebeliğin uygun haftalarında maternal RSV aşısı; bebeklerde uzun etkili monoklonal antikor (nirsevimab); seçilmiş yüksek riskli bebeklerde sezon boyunca palivizumab

Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi çoğunlukla destekleyicidir ve semptomları hafifletmeye odaklanır.

Semptomatik yaklaşımlar: ateş kontrolü, yeterli sıvı alımı, dinlenme
Burun tıkanıklığı için serum fizyolojik ve nazal aspirasyon, gerekirse soğuk buhar nemlendirme
Klinik olarak gerekli hastalarda oksijen ve solunum desteği (ör. yüksek akımlı nazal oksijen)
Antibiyotikler yalnızca bakteriyel eş enfeksiyon şüphesinde
Antiviral tedavi seçenekleri sınırlıdır ve seçilmiş ağır olgularda uzman değerlendirmesi ile düşünülür

Solunum sıkıntısı, beslenememe, morarma veya bilinç değişikliği gelişirse acil tıbbi değerlendirme gereklidir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

RSV ve COVID-19 farkı nedir?

RSV çoğunlukla bebek ve küçük çocuklarda alt solunum yolu hastalığına yol açan bir virüstür ve genellikle hafif seyreder; COVID-19 ise SARS‑CoV‑2 kaynaklı olup tüm yaş gruplarında geniş bir semptom yelpazesiyle görülebilir. Kesin ayırım için test gereklidir.

RSV virüsü nasıl bulaşır?

Damlacık yoluyla, yakın temasla ve kontamine yüzeylerden ele geçen virüsün yüze taşınmasıyla bulaşır. El hijyeni ve yüzey temizliği bulaşmayı azaltır.

RSV ölümcül mü?

Sağlıklı çocuk ve yetişkinlerde genellikle hafif seyirlidir. Ancak bebekler, yaşlılar ve bağışıklığı zayıf olanlarda ağır seyir ve nadiren ölüm görülebilir; bu gruplarda erken tanı ve destekleyici bakım önemlidir.

RSV ne kadar sürede geçer?

Şikayetler çoğunlukla 1–2 hafta içinde geriler. Risk grubunda veya ağır olgularda iyileşme daha uzun sürebilir ve hastanede izlem gerekebilir.

RSV için aşı var mı?

Evet. 60 yaş ve üzeri yetişkinler ve gebeliğin belirli haftalarındaki kişilere yönelik RSV aşıları mevcuttur. Bebekler için nirsevimab adlı uzun etkili monoklonal antikor pasif koruma sağlar; seçilmiş yüksek riskli bebeklerde palivizumab sezon boyunca uygulanabilir.

RSV hangi mevsimde daha yaygındır?

Birçok bölgede sonbahar-kış ve erken ilkbaharda pik yapar; bölgesel ve yıllara göre değişkenlik gösterebilir.

RSV tekrar enfeksiyon yapar mı?

Evet. Bağışıklık tam kalıcı olmadığından tekrar enfeksiyonlar görülebilir; genellikle sonraki enfeksiyonlar daha hafif seyreder.