Seboreik Dermatit Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Seboreik dermatit; seboreik bölgeleri tutan, Malassezia aşırı çoğalması ve konak bağışıklık yanıtının katkısıyla gelişen, kronik-rekürren bir dermatozdur. Tanı çoğunlukla kliniktir; ayırıcı tanıda atopik dermatit, rozasea, psoriasis ve tinea versicolor yer alır, nadiren kazıntı veya biyopsi gerekebilir. İlk basamak tedaviler arasında ketokonazol, siklopiroks, çinko pirition ve selenyum sülfit içeren antifungal/antikepek şampuanlar veya topikaller bulunur. Alevlenmelerde kısa süreli düşük-orta potent topikal kortikosteroidler ve seçilmiş olgularda kalsinörin inhibitörleri semptom kontrolü sağlayabilir; dirençli vakalarda sistemik antifungaller düşünülebilir. Yaşam tarzı önlemleri ve düzenli bakım nüksleri azaltır, ancak hastalık genellikle dalgalı seyir gösterir ve dönemsel tedavi gerektirebilir.

Seboreik Dermatit Nedir?

Seboreik dermatit, kafa derisi ve yüz başta olmak üzere yağ bezlerinden zengin bölgelerde görülen, kepek ve yağlı-pullu plaklarla seyreden yaygın bir inflamatuvar cilt hastalığıdır. Hastalık dalgalı seyirlidir; dönemsel alevlenmeler ve remisyonlar görülebilir. Bebeklerde konak adıyla bilinen, sarımsı kalın kabuklarla giden bir tabloya yol açabilir.

Belirtiler çoğunlukla günlük bakım ve uygun topikal ürünlerle kontrol altına alınabilir, ancak bazı bireylerde uzun süreli ve tekrarlayan tedavi gerekebilir.

Seboreik Dermatit Nedenleri

Nedeni tam olarak aydınlatılamamıştır; Malassezia türü mayaların aşırı çoğalması, sebum üretimi ve konak bağışıklık yanıtının etkileşimi suçlanmaktadır. Çevresel ve bireysel tetikleyiciler alevlenmeleri kolaylaştırabilir.

Nörolojik ve psikiyatrik durumlar (ör. Parkinson hastalığı), kronik stres
Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlar: HIV/AIDS, organ nakli, bazı kanser tedavileri
Çeşitli ilaçlar ve sistemik hastalıklar
Soğuk-kuru hava, kış ayları ve düşük nem

Seboreik Dermatitin Belirtileri

Kafa derisinde kepek ve pullanma
Yüz, burun kenarı, kaşlar, kulaklar, göğüs, koltuk altı, kasık ve göğüs altı gibi bölgelerde kızarık, yağlı ve pullu plaklar
Kaşıntı, hassasiyet ve zaman zaman yanma hissi
Bebeklerde konak: kalın, sarımsı kabuklanma

Semptomlar stresle ve soğuk-kuru havalarda artma eğilimindedir.

Tanı ve Ayırıcı Tanı

Tanı çoğunlukla dermatolojik muayene ile konur ve hastanın öyküsü değerlendirilir. Tipik görünüm tanı koydurucudur; benzer bulgulara yol açan diğer hastalıkların dışlanması önemlidir.

Ayırıcı tanı: atopik dermatit, rozasea, sedef hastalığı ve tinea versicolor
Gerekli olgularda cilt kazıntısı veya biyopsi ile laboratuvar incelemeleri yapılabilir

Tedavi ve Yönetim

İlaçlı Tedaviler

Reçetesiz kepek şampuanları: ketokonazol, selenyum sülfit, çinko pirition, siklopiroks, salisilik asit veya katran içeren ürünler
Topikal kortikosteroidler (düşük-orta güçte): alevlenmelerde kısa süreli kullanım
Kalsinörin inhibitörleri (takrolimus, pimekrolimus): uygun hastalarda kortikosteroidlere alternatif
Antifungal krem/losyonlar: ketokonazol %2, siklopiroks %1
Dirençli olgularda sistemik antifungal tedaviler hekim kararıyla düşünülebilir

Ürünleri dönüşümlü kullanmak ve şampuanları önerilen temas süresiyle uygulamak tedavinin etkinliğini artırabilir. Kortikosteroidlerin uzun süre aralıksız kullanımından kaçınılmalıdır.

Seboreik Dermatit Nasıl Geçer?

Bazı kişilerde yalnızca düzenli temizlik ve basit bakım önlemleriyle belirgin düzelme sağlanabilir. Hastalık genellikle nükslerle seyrettiğinden idame bakım ve tetikleyicilerden kaçınma önemlidir.

Yaşam Tarzı ve Evde Bakım

Saç ve cildi nazik ürünlerle temizleyin; alkol içeren sert ürünlerden kaçının
Kepek şampuanını belirtiler düzelene kadar günlük, sonrasında haftada 1-3 kez kullanın
Şampuanı uyguladıktan sonra birkaç dakika bekletip iyice durulayın
Sakal ve bıyığı düzenli şampuanlayın; tıraş cilt bakımını kolaylaştırabilir
Göz kapaklarında ılık kompres ve nazik temizlik uygulanabilir
Bebeklerde konakta bebek şampuanı ve gerekirse hekim önerisiyle uygun yağlarla kabukları yumuşatma
Alternatif ürünleri (ör. çay ağacı yağı, aloe vera) kullanmadan önce hekime danışın
Pamuklu, nefes alabilen giysiler tahrişi azaltır

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Yoğun kaşıntı, yaygın kızarıklık veya çatlama olduğunda
Evde bakıma rağmen düzelmeyen ya da sık alevlenen durumlarda
Akıntı, ağrı veya sarı kabuklanma gibi enfeksiyon bulguları geliştiğinde
Eşlik eden hastalıklar veya ilaç kullanımı nedeniyle tedavi seçimi gerektiğinde