Sinir Sıkışması Belirtileri Nelerdir? Sinir Sıkışması Nasıl Olur?
Sinir sıkışması, çevre dokuların sinir üzerine mekanik bası yapmasıyla gelişen tuzak nöropatilerdir; en sık karpal tünel sendromu ve siyatik görülür. Belirtiler ağrı, uyuşma-karıncalanma, güçsüzlük ve hareket kısıtlılığıdır. Tanıda öykü ve muayeneyi takiben sinir iletim çalışmaları/EMG, ultrason, MR-röntgen ve tiroid, glukoz gibi kan testleri kullanılabilir. Tedavi basamaklıdır: aktivite düzenleme, ergonomi, ortez, ilaç ve fizik tedavi çoğu olguda yeterlidir; ilerleyen nörolojik kayıplarda cerrahi dekompresyon düşünülür. Düzenli egzersiz, kilo kontrolü ve çalışma araları gibi önlemler hem iyileşmeyi destekler hem de nüksü azaltır.
Sinir Sıkışması Nedir?
Sinir sıkışması (tuzak nöropati), sinirin çevresindeki kemik, bağ, kas veya tendon gibi yapıların sinire baskı yapmasıyla ortaya çıkar. En sık görülen örnekler el bileğinde karpal tünel sendromu ve belden bacağa yayılan siyatiktir. Obezite, tekrarlayıcı hareketler, fıtıklar, kırık-çatlaklar ve sistemik hastalıklar riski artırır. Yakınmalar genellikle ağrı, uyuşma-karıncalanma, güçsüzlük ve hareket kısıtlılığıdır.
Sinir Sıkışması Çeşitleri Nelerdir?
Vücudun farklı bölgelerinde çeşitli sinir sıkışmaları gelişebilir.
- Torasik outlet (çıkış) sendromu: Boyun-göğüs çıkışında sinirlerin basıya uğraması sonucu omuzdan ele kadar yakınmalar oluşabilir.
- Karpal tünel sendromu: El bileğinde median sinirin dar kanalda sıkışması ile el ve parmaklarda uyuşma ve güçsüzlük gelişir.
- Radyal tünel sendromu: Dirsek ile bilek arasında radyal sinirin etkilenmesi; çoğu kez tekrarlayıcı zorlanma veya travma ile ilişkilidir.
- Kubital tünel sendromu: Dirsekte ulnar sinirin sıkışması; serçe ve yüzük parmağında uyuşma ve kavrama zayıflığına yol açabilir.
- Siyatik: Bel fıtığı veya dar kanal gibi nedenlerle siyatik sinir bası altında kalır; kalça-bacak boyunca ağrı ve uyuşma görülebilir.
Sinir Sıkışması Neden Olur?
Sinir sıkışması çoğunlukla dar anatomik geçitlerden geçen sinirlerde ortaya çıkar ve birçok etkene bağlı olabilir.
- Travma, çarpma, ezilme
- Kırık ya da çatlaklar
- Hipotiroidi
- Romatoid artrit
- Diyabet
- Bel-boyun fıtıkları
- Aşırı kilo/obezite ve gebelik
- Tekrarlayıcı işler ve bazı sporlar
- Ani ve uygunsuz hareketler
- Anatomik darlıklar veya kitleler
Tiroid sorunları, eklem problemleri ve kemik deformiteleri risk faktörleridir. Obez bireyler, hamileler, dinlenmeden uzun süre çalışanlar ve ağır iş yapanlar daha fazla risk taşır.
Sinir Sıkışması Belirtileri
Belirtiler günlük yaşamı etkileyebilir ve tetikleyici faaliyetler sürdüğü sürece artabilir.
- Güç kaybı ve çabuk yorulma
- Hareket kısıtlılığı ve beceri kaybı
- Uyuşma, karıncalanma ve yanma hissi
- Ağrı; geceleri artabilir
- Elde kavrama zayıflığı, nesneleri düşürme
Sinir Sıkışması Teşhisi Nasıl Konulur?
Değerlendirme öykü ve fizik muayene ile başlar; gerekirse provokasyon testleri uygulanır. Tanıda sinir iletim çalışmaları/EMG, ultrason, MR ve röntgen gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Tiroid fonksiyonları, kan şekeri ve B12 gibi kan testleri eşlik eden durumları saptamak için istenebilir.
Sinir Sıkışması Tedavisi
Tedavi, sıkışmanın yerine ve şiddetine göre planlanır. İlk basamakta aktivite düzenleme, ergonomi, istirahat, atel/ortez, ağrı ve ödem giderici ilaçlar ile fizik tedavi ve rehabilitasyon tercih edilir. İleri veya dirençli olgularda cerrahi dekompresyon gündeme gelebilir.
Sinir Sıkışması Egzersizleri
Fizyoterapist eşliğinde sinir kaydırma, germe ve güçlendirme egzersizleri ağrı ve uyuşmayı azaltabilir. Postür düzeltme, omurga stabilizasyonu ve düzenli esneme günlük rutine eklenebilir.
Sinir Sıkışması Ameliyatı
Uzun süren, ilerleyen güç kaybı ve belirgin sinir basısı olan durumlarda cerrahi dekompresyon uygulanabilir. Yöntem etkilenen sinire göre değişir; amaç sinir üzerindeki baskıyı kaldırmaktır.
Sinir Sıkışması Nasıl Geçer?
Hafif ve orta şiddette olgular çoğu kez konservatif yöntemlerle düzelir. Ağrı kesiciler, hedefe yönelik egzersizler, fizik tedavi, uygun ortezler ve kısa süreli sıcak/soğuk uygulamalar belirtileri hafifletebilir. Yükün kademeli azaltılması ve uygun masaj da yarar sağlayabilir.
Sinir Sıkışması Nasıl Önlenir?
- Tekrarlayıcı işlerde düzenli ara verin ve çalışma temposunu dengeleyin.
- Kilo kontrolü ve dengeli beslenmeye dikkat edin.
- Esneme, kuvvetlendirme ve ergonomik düzenlemeler yapın.
- Ters ve uzun süre sabit pozisyonlardan kaçının.
- Spor ve işte doğru teknik ve uygun ekipman kullanın.
- Gebelikte ve riskli kişilerde uygun ortez/bileklikten yararlanın.
Sinir Sıkışması Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Elde sinir sıkışması belirtileri nelerdir?
Elde en sık uyuşma, karıncalanma, gece artan yakınmalar, kavrama zayıflığı ve ince motor becerilerde zorlanma görülür.
Kolda sinir sıkışması belirtileri nelerdir?
Kol ve önkolda uyuşma, yanma, güç kaybı, bazı hareketlerde ağrı ve hareketin kısıtlanması gelişebilir.
Siyatik sinir sıkışması neden olur?
En sık neden bel fıtığıdır; dar kanal, omurga kayması veya kas spazmları da siyatiği tetikleyebilir. Ağrı kalçadan bacağa yayılır, uyuşma ve çekilme hissi eşlik edebilir.
Boyunda sinir sıkışması nasıl tedavi edilir?
İlaçlar, ortez, fizik tedavi ve egzersiz ilk basamaktır. Şiddetli, dirençli veya ilerleyen nörolojik kayıplarda cerrahi seçenek olabilir.
Bilekte ve elde sinir sıkışması neden olur?
Karpal tünel sendromu; tekrarlayıcı el-bilek kullanımı, romatoid artrit, el-bilek kırıkları, anatomik darlıklar, sinir sistemi hastalıkları ve obezite ile ilişkili olabilir.