Sinüzit Nedir, Belirtileri Nelerdir? Sinüzit Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?

Sinüzit, paranazal sinüs mukozasının inflamasyonu olup çoğunlukla viral üst solunum yolu enfeksiyonlarını takiben gelişir; bir kısım olguda bakteriyel süperenfeksiyon görülür. Akut sinüzit genellikle günler–haftalar içinde düzelirken, semptomların 12 haftayı aşması kronik sinüzit olarak tanımlanır. Tanı öykü, fizik muayene ve nazal endoskopiye dayanır; görüntüleme komplikasyon şüphesi, atipik seyir veya cerrahi planlamada kullanılır. Tedavide nazal salin irrigasyonu, intranazal kortikosteroidler ve analjezikler ilk basamaktır; antibiyotikler yalnızca bakteriyel kriterler karşılandığında endikedir. Alerji yönetimi, sigara dumanından kaçınma ve anatomik sorunların düzeltilmesi nüksleri azaltır; dirençli olgularda endoskopik sinüs cerrahisi değerlendirilebilir.

Sinüzit Nedir?

Sinüzit, yüz kemikleri içinde yer alan paranazal sinüslerin iç yüzeyindeki mukozanın iltihaplanmasıdır. Genellikle soğuk algınlığı ve grip gibi viral üst solunum yolu enfeksiyonlarını takiben gelişir; bazı olgularda bakteriyel enfeksiyon eklenir, mantar nedenleri ise nadirdir. Burun geçitlerinin tıkanması, mukusun akışını bozarak sinüslerde basınç ve ağrıya yol açar. Alerjik rinit, septum deviasyonu, burun polipleri, sigara dumanı maruziyeti, dalış/uçuş, diş kaynaklı enfeksiyonlar ve bağışıklık sistemindeki zayıflık risk faktörleri arasındadır.

Sinüzit Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler çoğunlukla burun tıkanıklığı, kalın ve sarı-yeşil renkli burun ya da geniz akıntısı, yüz/yanak/alın çevresinde ağrı-basınç, baş ağrısı, koku-tat duyusunda azalma, gece artan öksürük, diş veya kulak ağrısı, ağız kokusu, halsizlik ve ateştir. Çocuklarda huzursuzluk, öksürük ve uzamış burun akıntısı daha belirgin olabilir.

Gözler, yanaklar, alın ve burun çevresinde ağrı veya basınç
Burun tıkanıklığı ve ağızdan soluma
Sarı/yeşil burun akıntısı veya geniz akıntısı
Koku ve tat duyusunda azalma
Baş ağrısı, diş/kulak ağrısı
Gece artan öksürük, ağız kokusu, yorgunluk
Ateş (özellikle bakteriyel olgularda)

Acil değerlendirme gerektiren uyarı işaretleri: göz çevresinde şişlik/kızarıklık, görmede azalma veya çift görme, şiddetli ve alışılmadık baş ağrısı, ense sertliği, yüksek ateş, bilinç değişikliği veya tekrarlayan kusma.

Sinüzit Neden Olur?

Sinüzit genellikle viral enfeksiyonlarla başlar, burun içi şişlik ve mukus artışı sinüslerin boşalmasını engeller. Bu ortamda bakteriler kolay ürer ve enfeksiyon derinleşebilir. Aşağıdaki durumlar riski artırır:

Burun yapısal sorunları (septum deviasyonu, daralmış ostiumlar)
Burun polipleri ve genişlemiş adenoidler
Alerjik rinit ve çevresel tetikleyiciler (toz, polen)
Sigara ve pasif duman maruziyeti, hava kirliliği, kuru hava
Diş enfeksiyonları, burun travması, burunda yabancı cisim
Dalış, sık uçuş, basınç değişiklikleri
Bağışıklık sistemi zayıflığı, kistik fibrozis gibi kronik durumlar

Sinüzit Türleri Nelerdir?

Sinüzit süre ve seyire göre sınıflanır: akut (4 haftadan kısa), subakut (4–12 hafta), kronik (12 haftadan uzun) ve tekrarlayan akut (bir yıl içinde birden fazla akut atak). Tedavi yaklaşımı tür ve şiddete göre değişir.

Akut Sinüzit

Çoğunlukla viral üst solunum yolu enfeksiyonları sonrası gelişir ve belirtiler günler içinde başlar. Pek çok olgu destek tedavisiyle iyileşir; semptomlar 10 günden uzun sürer, ağır seyreder ya da kötüleşirse bakteriyel tablo düşünülebilir.

Yüz ağrısı/basınç ve baş ağrısı
Burun tıkanıklığı, sarı-yeşil akıntı
Öksürük, ateş, yorgunluk

Kronik Sinüzit

12 haftadan uzun süren burun tıkanıklığı, basınç ve koku kaybı ile seyreder; sık alevlenmeler olabilir. Alerji, polip ve anatomik darlıklar sık eşlik eder. Uzun süreli nazal steroidler, alerji kontrolü ve seçilmiş olgularda cerrahi değerlendirilebilir.

Nedenler: alerji, burun polipleri, septum deviasyonu
İzlem: düzenli hekim kontrolü ve tetikleyicilerden kaçınma

Sinüzite Ne İyi Gelir?

Semptomları hafifletmek için hem doğal hem de tıbbi yöntemler kullanılabilir. Aşağıdaki yaklaşımlar genellikle güvenli ve etkilidir; kronik hastalık, hamilelik veya çocukluk çağında hekim önerisi alınmalıdır.

Serum fizyolojik ile düzenli burun yıkama (nazal irrigasyon)
Ilık buhar soluma ve yüz bölgesine sıcak kompres
Günlük yeterli sıvı alımı ve dinlenme
İç ortam nemini artırma, irritanlardan kaçınma
İntranazal kortikosteroid spreyler (hekim önerisiyle)
Antihistaminikler (alerjik bileşen varsa)
Nazal dekonjestan spreyleri yalnız kısa süreli kullanma (en fazla 3–5 gün)

Sinüzit Nasıl Geçer?

Viral olgular çoğu zaman destek tedavisiyle kendiliğinden düzelir. Bakteriyel sinüzitte uygun antibiyotikler hekim tarafından, belirli klinik kriterler karşılandığında başlanır. Tedaviye uyum, yeterli sıvı alımı ve nazal bakım iyileşme süresini kısaltır.

Günlük 1–2 kez izotonik/hipertonik salin ile nazal irrigasyon
Ağrı için parasetamol veya ibuprofen (çocuklarda aspirin kullanılmaz)
İntranazal kortikosteroidler (etki için birkaç gün düzenli kullanım gerekir)
Uyurken başı yükseltmek, ılık buhar ve kompres
Antibiyotik: 10 günden uzun süren, ağır başlayan veya “çift dalga” ile kötüleşen olgularda hekim kararıyla

Sinüzit Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı, öykü ve fizik muayene ile konur. Burun içi muayenesi ve nazal endoskopi, iltihap ve polipleri göstermede yararlıdır. Görüntüleme ve diğer testler seçilmiş durumlarda uygulanır.

Nazal endoskopi: burun içinin doğrudan değerlendirilmesi
Bilgisayarlı tomografi (BT) veya MR: komplikasyon şüphesi/cerrahi planlama
Alerji testleri: tetikleyicilerin saptanması
Burun kültürü: dirençli/atipik olgularda etkenin belirlenmesi

Sinüzit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi çok yönlüdür ve altta yatan nedenlere göre kişiselleştirilir. İlk basamak semptom kontrolü ve nazal bakım iken, bakteriyel olgularda antibiyotik, alerjik bileşenlerde antihistaminik ve intranazal steroidler eklenir. Dirençli veya anatomik tıkanıklıkla seyreden kronik olgularda cerrahi seçenekler gündeme gelebilir.

Burun yıkama solüsyonları ve intranazal kortikosteroid spreyler
Ağrı kesici/antiinflamatuvarlar
Nazal dekonjestanlar (3–5 günden uzun kullanılmaz)
Antihistaminikler (alerji varsa)
Antibiyotikler (hekim endikasyonu ile)
Endoskopik sinüs cerrahisi veya balon sinoplasti (seçilmiş kronik olgular)

Sinüzit Nasıl Önlenir?

Üst solunum yolu enfeksiyonlarını ve burun mukozası tahrişini azaltmak sinüzit riskini düşürür. Alerji kontrolü ve sigara dumanından kaçınma nükslerin önlenmesinde kilittir.

El hijyeni, hasta kişilerle yakın teması azaltma
Sigara dumanından uzak durma, iç ortamı nemlendirme
Alerjenlerden kaçınma, düzenli alerji tedavisi
Diş sağlığına özen, dalış/uçuş öncesi burun bakımı
ÜSYE dönemlerinde nazal yıkama ve yeterli sıvı
Hekimin uygun gördüğü aşılara uyum (ör. grip, pnömokok)

Sinüzit Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Sinüzit Belirtileri Ne Kadar Sürede Geçer?

Akut sinüzit genellikle 1–4 haftada düzelir. Tedavi edilmezse uzayabilir veya tekrarlayabilir; uzun süren şikayetlerde hekim değerlendirmesi gerekir.

Sinüzit Kronikleşir mi?

Evet. Semptomlar 12 haftayı aşarsa veya sık ataklar olursa kronik sinüzitten söz edilir. Alerji yönetimi ve anatomik sorunların düzeltilmesi kronikleşmeyi azaltır.

Sinüsler Nasıl Boşaltılır?

Serum fizyolojik ile burun yıkama, ılık buhar ve bol sıvı alımı mukusu inceltir ve akışı kolaylaştırır. Gerekirse hekim önerisiyle intranazal steroid ve kısa süreli dekonjestanlar eklenir.

Sinüzit Baş Ağrısı Nasıl Geçer?

Yüze sıcak kompres, yeterli sıvı alımı, dinlenme ve uygun ağrı kesiciler baş ağrısını hafifletebilir. Şiddetli veya farklı özellikte ağrılarda tıbbi değerlendirme şarttır.

Sinüzit İçin Hangi Doktora Gidilir?

Sinüzit tanı ve tedavisi kulak burun boğaz (KBB) uzmanları tarafından yapılır. Altta yatan alerjiler için gerektiğinde alerji/immünoloji uzmanları sürece dahil olabilir.