Sırt Ağrısı Neden Olur? Sırt Ağrısı Nasıl Geçer?

Sırt ağrısı, yaşam boyu yaygın görülen ve çoğunlukla kas-iskelet sistemi kaynaklı olan bir semptomdur; sedanter yaşam ve postür bozukluğu başlıca risk etmenleridir. Daha nadiren torasik disk hernisi, osteoporotik kompresyon kırıkları, inflamatuvar spondiloartritler, enfeksiyon ve neoplaziler gibi ciddi nedenler söz konusudur. Kırmızı bayrak bulguları (gece uykudan uyandıran ağrı, istirahatle geçmeyen ağrı, açıklanamayan kilo kaybı/ateş, nörolojik defisit, ileri yaşta yeni başlayan ağrı, travma öyküsü) ileri değerlendirme gerektirir. Kanıta dayalı yaklaşım; hasta eğitimi, aktiviteden kaçınmamayı, egzersizi, ergonomi düzenlemelerini ve analjeziklerin dikkatli kullanımını vurgular; çoğu olgu 2-3 haftada iyileşir. Hamilelikte biyomekanik ve hormonal değişiklikler ağrıyı artırır; düşük etkili egzersiz, postür desteği ve uygun yatak/ayakkabı ile semptomlar azaltılabilir. Persistan veya atipik ağrıda uygun branşlara yönlendirme ve görüntüleme, laboratuvar değerlendirmesi düşünülmelidir.

Sırt Ağrıları

Sırt ağrısı, her yaş grubunda görülebilen ve çoğunlukla kas-iskelet sistemi kaynaklı olan yaygın bir yakınmadır. Hareketsiz yaşam, zayıf core kasları ve uzun süreli masa başı çalışma ağrıyı tetikleyebilir.

Bir kısmı basit kas zorlanmalarından kaynaklansa da, daha nadir olarak enfeksiyon, tümör, osteoporotik kırık veya romatizmal hastalıklar gibi ciddi nedenler altta yatabilir. Bu nedenle şiddeti artan, gece uykudan uyandıran veya sistemik belirtilerle seyreden ağrılar tıbbi değerlendirme gerektirir.

Sırt Ağrısı Neden Olur?

Hareketsiz yaşam ve postür bozukluğu: Uzun süre oturma, ekran karşısında çalışırken yanlış duruş, zayıf sırt-karın kasları.
Yaralanma ve travmalar: Spor yaralanmaları, ani zorlanmalar, trafik kazaları; kas gerilmesi veya kırıklar.
Fibromiyalji: Yaygın vücut ağrısı, yorgunluk, uyku ve konsantrasyon sorunlarıyla seyreden kronik durum.
Torasik disk hernisi: Sinir kökü veya omurilik basısına bağlı kuşak tarzı ağrı, uyuşma; nadiren yürüme güçlüğü.
Osteoporoz: Omur kompresyon kırıklarına bağlı akut veya kronik sırt ağrısı.
Romatizmal hastalıklar: Ankilozan spondilit ve benzeri spondiloartritler.
Omurga deformiteleri: Skolyoz, kifoz; yaşla gelişen dejenerasyonla ağrı artabilir.
Tümörler ve metastaz: Omurga kaynaklı veya diğer organlardan yayılım; istirahatle geçmeyen gece ağrısı tipiktir.
Dejeneratif değişiklikler: Fazet eklem artrozu, disk dejenerasyonu, dar kanal.
Yansıyan ağrılar: Akciğer, kalp, mide-özofagus, safra ve pankreas gibi organ hastalıkları.
Enfeksiyon ve metabolik nedenler: Spondilodiskit, tüberküloz, endokrin/metabolik bozukluklar.

Sırt Ağrısı Nedenleri

Nedenler çoğunlukla mekanik (kas-germe, duruş, tekrarlayan zorlanma) kökenliyken; ileri yaş, osteoporoz, sistemik hastalıklar, travma ve kanser öyküsü gibi riskler ciddi patolojiler ihtimalini artırır. Ağrının başlangıç şekli, süresi, eşlik eden nörolojik/sistemik bulgular ve fizik muayene ayırıcı tanıda yol göstericidir.

Sırt Ağrısı İçin Hangi Doktora Gidilir?

İlk değerlendirme: Aile hekimi veya iç hastalıkları.
Mekanik/rehabilitasyon ihtiyacı: Fizik tedavi ve rehabilitasyon.
Kemik-eklem travmaları/dejenerasyon: Ortopedi ve travmatoloji.
Nörolojik bulgular veya disk-sinir sıkışması: Nöroloji.
İnflamatuvar/romatizmal şüphe: Romatoloji.
Kronik ağrı yönetimi: Algoloji (ağrı) birimi.

Nefes Kesen Sırt Ağrısı

Nefesle artan veya nefes almayı zorlaştıran sırt ağrısı acil değerlendirme gerektirebilir. Pulmoner emboli, pnömoni, plevra sorunları, kalp krizi/aort diseksiyonu ve kostokondrit olası nedenler arasındadır.

Orta Sırt Ağrısı Nedenleri

Kas zorlanması ve aşırı kullanım.
Torasik disk hernisi ve dejeneratif disk hastalığı.
Skolyoz/kifoz gibi omurga eğrilikleri.
Osteoporotik kompresyon kırıkları.
Enfeksiyon (spondilodiskit) veya nadiren zona (herpes zoster).

Sol Sırt Ağrısı Nedenleri

Kas gerilmesi ve postür kaynaklı ağrı.
Böbrek taşı veya böbrek enfeksiyonu.
Pankreatit.
Kalp kökenli ağrı (angina/MI) yansıması.
Sol tarafta sinir basısı yapan disk hernisi.

Kırmızı Bayrak Bulguları

20 yaş altı veya 50 yaş üstünde yeni başlayan sırt ağrısı.
Gece uykudan uyandıran, istirahatle geçmeyen veya giderek şiddetlenen ağrı.
Ateş, döküntü, belirgin kilo kaybı, halsizlik gibi sistemik belirtiler.
Travma sonrası başlayan şiddetli ağrı veya osteoporoz zemininde küçük travmayla ağrı.
Belirgin sabah tutukluğu, ilerleyen yapısal deformite.
Bacaklarda güç kaybı, uyuşma, yürüme güçlüğü veya idrar-dışkı kontrolünde sorun.

Geçmeyen Sırt Ağrısı

Haftalarca süren, tekrarlayan veya şiddeti artan sırt ağrıları altta yatan yapısal ya da sistemik bir hastalığın belirtisi olabilir. Omurga tümörleri/metastazlar, enfeksiyonlar, torasik fıtıklar ve dar kanal gibi durumlar ayrıntılı inceleme gerektirir.

Konservatif yaklaşımlara rağmen nörolojik bulguların ilerlemesi, dayanılmaz ağrı veya yapısal instabilite varlığında cerrahi seçenekler gündeme gelebilir.

Hamilelikte Sırt Ağrısı

İkinci trimesterdan itibaren büyüyen uterus ağırlık merkezini öne taşır; eklem gevşetici hormonlarla birlikte postür değişir ve sırt-bel ağrıları artar. Yanlış yatak seçimi ve yüksek topuklu ayakkabılar şikayetleri kötüleştirebilir.

Hamilelikte Geçmeyen Sırt Ağrısını Dikkate Alın

İki haftadan uzun süren, şiddetli veya dinlenmeyle geçmeyen ağrı.
Vajinal kanama, ateş, idrar yaparken yanma ile birlikte olan ağrı.
Düzenli kasılmalar, alt belde baskı hissi gibi erken doğum belirtileri.
Bu bulgularda gecikmeden kadın doğum hekimi ile görüşün.

Sırt Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Ergonomi: Ekranı göz hizasına alın, bel boşluğunu destekleyen sandalye kullanın.
Aktif molalar: Her 60-90 dakikada 5-10 dakika kalkıp hareket edin.
Düzenli egzersiz: Haftada 3-4 gün aerobik, germe ve kuvvetlendirme çalışın.
Vücut ağırlığını dengeleyin; sigaradan uzak durun.
Stres yönetimi ve kaliteli uykuya özen gösterin.
Kalsiyum/D vitamini ve kemik sağlığı için dengeli beslenin.

Sırt Ağrısı Egzersizleri

Ters kol-ters bacak uzatma: Masa pozisyonunda karşı kol ve bacağı hizalayarak 5-10 sn tutun.
Dizi göğse çekme: Her diz için 15-30 sn, ardından iki dizi birlikte esnetin.
Oturarak sırt açma: Dik oturuşta göğüs önünde avuç içlerini birleştirip 15-30 sn bekleyin.
Alt sırt rotasyonu: Dizleri yana kontrollü düşürüp 5-10 sn tutun, iki yöne uygulayın.
Köprü: Kalça-karın aktivasyonu ile omuzdan dize düz hat oluşturup 3 nefes bekleyin.
Kedi-deve ve çocuk pozisyonu: Nefes eşliğinde omurgayı mobilize edip 15 sn esnetin.

Sırt Ağrısı Nasıl Geçer? Sırt Ağrısı Tedavisi

Mekanik sırt ağrılarında ilk basamak; postür eğitimi, aktivite düzenleme, sıcak uygulama, germe-kuvvetlendirme egzersizleri ve hekimin uygun göreceği analjeziklerin kullanımıdır. Gerektiğinde fizik tedavi modaliteleri, manuel terapi veya kısa süreli kas gevşeticiler eklenebilir.

Mutlak yatak istirahati önerilmez; tolere edilen düzeyde hareket iyileşmeyi hızlandırır. Çoğu olgu 2-3 hafta içinde düzelir; bu süreyi aşan, kötüleşen veya kırmızı bayrak bulguları olan ağrılarda ileri tetkik gerekir.

Hamilelikte Sırt Ağrısı Nasıl Geçer?

Eğilirken dizleri bükerek çömelin; yük kaldırırken bacaklardan güç alın.
Günlük 30-40 dakika yürüyüş, su içi egzersizler veya prenatal yoga yapın.
Otururken bel desteği kullanın; uzun süre ayakta kalmaktan kaçının.
Az topuklu, destekli ayakkabılar ve orta sertlikte, vücut hatlarını destekleyen yatak tercih edin.
Sıcak uygulama ve kısa süreli istirahat rahatlatabilir; ilaç için mutlaka hekim onayı alın.

Sırt Ağrısı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Soru: Sırt ağrısı hangi bölgelerde görülür? Cevap: Üst, orta ve alt sırt olarak üç bölgede tanımlanır.
Soru: Sol tarafta sırt ağrısı neden olur? Cevap: Kas gerilmesi, böbrek taşı/enfeksiyonu, pankreatit, kalp kaynaklı ağrı ve disk hernisi.
Soru: Kadınlarda sırt ağrısı neden sık görülür? Cevap: Hormonal değişiklikler, osteoporoz, fibromiyalji ve endometriozis etkili olabilir.
Soru: Geçmeyen sırt ağrısının sebepleri nelerdir? Cevap: Disk hernisi, dar kanal, skolyozla ilişkili dejenerasyon, kronik kas gerilmesi ve sistemik hastalıklar.
Soru: Sırt ağrısı için hangi bölüme başvurmalıyım? Cevap: Öncelikle aile hekimi; duruma göre fizik tedavi, ortopedi, nöroloji veya romatoloji.
Soru: Yatınca artan sırt ağrısını nasıl azaltabilirim? Cevap: Uygun yatak/yastık seçimi, yan yatışta bacak arası yastık, gece germe egzersizleri ve ergonomik uyku hijyeni.