Spermatosel Nedir? Spermatosel Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Spermatosel, epididim kanallarında sperm içeren sıvının birikmesiyle oluşan iyi huylu kistik bir lezyondur ve çoğu vakada asemptomatiktir. Tanıda fizik muayene ve skrotal ultrason temel yöntemlerdir; benzer klinik görünümdeki hidrosel, epididim kisti ve testis tümörlerinden ayırt edilmelidir. Semptom vermeyen küçük kistler için izlem yeterlidir; büyüme veya ağrı varsa cerrahi çıkarım (spermatoselektomi) düşünülebilir. Cerrahi sonrası nüks, hematom, enfeksiyon ve epididimal hasar gibi riskler mevcuttur; aspirasyon/skleroterapi yalnızca sınırlı durumlarda tercih edilir. Spermatosel nadiren fertiliteyi etkiler; doğurganlık planı olan hastalarda tedavi seçenekleri kişiselleştirilmelidir.

Spermatosel Nedir?

Spermatosel, testisin arkasındaki epididim kanallarında gelişen, içinde sıklıkla sperm bulunan sıvı ile dolu iyi huylu bir kisttir. Çoğu zaman tesadüfen fark edilir, ağrısızdır ve kanserle ilişkili değildir. Kitle büyüdüğünde skrotumda ele gelen oluşum, dolgunluk veya rahatsızlık hissi yapabilir.

Yönetim, kistin boyutu ve şikayetlere göre değişir: yakınmasız küçük lezyonlar izlenirken, ağrıya neden olan veya belirgin büyüyen kistler için tedavi seçenekleri gözden geçirilir.

Spermatosel Nasıl Oluşur?

Epididimdeki ince kanalların tıkanması sonucunda sıvı geriye doğru birikir ve zamanla kistik bir boşluk gelişir. Bu tıkanmaya doğuştan kanal darlıkları, iltihaplanma (epididimit), mikrotravmalar veya daha nadiren geçirilmiş cerrahiler zemin hazırlayabilir.

Kimlerde Görülür ve Risk Etkenleri

Geçirilmiş epididimit veya orşit
Skrotal travma ya da tekrarlayan mikrotravmalar
Doğuştan gelen kanal darlıkları ve anatomik varyasyonlar
Vazektomi sonrası görülebilir

Spermatosel Belirtileri

Belirtiler kistin boyutu ve yerleşimine göre değişir. Çoğu küçük spermatosel semptomsuzdur; büyüdükçe aşağıdaki yakınmalar görülebilir:

Skrotumda ele gelen, genellikle ağrısız kitle
Dolgunluk veya ağırlık hissi
Aktivite, ayakta kalma ya da dar kıyafetlerle artan rahatsızlık
Nadiren hassasiyet veya ağrı

İdrar yapma ile ilgili yakınmalar tipik değildir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Ani başlayan şiddetli ağrı, kızarıklık veya ateş
Kitlede hızlı büyüme, sertleşme veya şekil değişikliği
Travma sonrası belirgin şişlik
Tümörden ayırt edilemeyen kitle şüphesi

Spermatoselin Nedenleri

Temel neden epididimal kanallarda akışın bozulmasıdır. Bu durum iltihap, travma/mikrotravma, doğuştan darlıklar veya nadiren cerrahi girişimler sonrasında ortaya çıkabilir. Kanser kaynaklı değildir.

Spermatosel Nasıl Teşhis Edilir?

Fizik muayene: Skrotumda ele gelen, genellikle hareketli ve yumuşak kıvamlı kitle saptanabilir; gerekirse transilluminasyon uygulanır.
Skrotal ultrason: İçeriğin sıvı karakterini, kistin boyutunu ve epididimle ilişkisini gösteren en güvenilir yöntemdir.
İleri tetkikler: Şüpheli durumlarda sınırlı olarak ek görüntüleme istenebilir.

Ayırıcı Tanı

Epididim kisti
Hidrosel
Varikosel
İnguinal herni
Testis tümörleri

Spermatosel Tedavisi

Tedavi, şikayet düzeyi, kistin boyutu ve hastanın tercihlerine göre belirlenir.

Gözlem ve İzlem

Yakınma yapmayan küçük spermatosellerde periyodik muayene ve gerekirse ultrason ile izlem yeterlidir. Ağrı veya rahatsızlık için destekleyici iç çamaşırı, kısa süreli ağrı kesici ve aktivite düzenlemesi önerilebilir.

Cerrahi: Spermatoselektomi

Büyüyen veya ağrıya neden olan kistlerde kistin epididimden ayrılarak çıkarılması uygulanır. Olası komplikasyonlar arasında hematom, enfeksiyon, nüks ve epididimal yapıda hasar sayılabilir.

Ameliyat Sonrası İyileşme

İlk 24–48 saatte buz uygulaması ve skrotal elevasyon
1–2 hafta içinde aktivitelere kademeli dönüş, ağır kaldırmaktan kaçınma
Doktorun önerdiği kontrollerin aksatılmaması

Ameliyatsız Seçenekler

Aspirasyon ve skleroterapi, cerrahiye uygun olmayan sınırlı olgularda düşünülebilir; nüks ve epididimal hasar riski daha yüksektir.

Spermatosel Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Birçok olgu stabil seyreder veya yavaş büyür. Bazılarında dolgunluk ve rahatsızlık artabilir; nadiren enfeksiyonla ağrılı hale gelebilir. En önemli risk, altta yatan farklı bir hastalığın (örneğin tümör) gözden kaçmamasıdır; bu nedenle başlangıç değerlendirmesi şarttır.

Kısırlık ile İlişkisi

Spermatosel çoğunlukla doğurganlığı etkilemez. Çok büyük veya çoklu kistler teorik olarak sperm yollarına bası yapabilir; buna karşın nadirdir. Cerrahi sırasında epididime zarar verilmesi fertiliteyi etkileyebileceğinden, çocuk planı olan hastalarda seçenekler ürologla ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir.

Spermatoselden Korunma ve Önleme

Skrotal travmadan kaçınma ve koruyucu ekipman kullanma
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı korunma
Epididimit bulgularında erken tıbbi değerlendirme
Düzenli testis kendi muayenesi ve şüphede uzman başvurusu

Sıkça Sorulan Sorular

Spermatosel Kansere Dönüşür mü?

Hayır. İyi huyludur ve kansere dönüşmez; benzer yakınmalar yapan diğer durumları ekarte etmek için hekim değerlendirmesi önemlidir.

Spermatosel Tekrarlar mı?

Cerrahi çıkarım sonrası nüks nadirdir fakat mümkündür. Aspirasyon veya skleroterapi sonrası nüks oranı daha yüksektir.

Spermatosel, Spor ve Cinsel Yaşam

Genellikle spor ve cinsel aktiviteye engel değildir. Rahatsızlık olduğunda destekleyici iç çamaşırı kullanmak ve dar kıyafetlerden kaçınmak faydalı olabilir.

Spermatosel Kendi Kendine Kaybolur mu?

Küçük kistler uzun süre aynı boyutta kalabilir veya nadiren küçülebilir; tamamen kaybolması beklenmez. Semptom yoksa izlem genellikle yeterlidir.