Tarsal Tünel Sendromu: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Tarsal tünel sendromu, tibial sinirin tarsal tünel içinde sıkışmasına bağlı gelişen bir nöropatidir ve en sık ayak tabanı ile ayak bileğinin iç tarafında ağrı, uyuşma ve karıncalanma ile bulgu verir. Etiyolojide travma, anatomik darlık, kitleler ve diyabet gibi sistemik hastalıklar öne çıkar. Tanı; klinik değerlendirme, Tinel testi, sinir iletim çalışmaları/EMG ve MRG-ultrasonografi ile desteklenir. Tedavi öncelikle konservatiftir: aktivite modifikasyonu, ortotikler, NSAID’ler, lokal steroid enjeksiyonları ve fizik tedavi-rehabilitasyon; yanıtsız veya ağır olgularda cerrahi dekompresyon düşünülür. Uygun ayakkabı, kilo kontrolü ve kas-esneklik programları hem korunmada hem de nükslerin azaltılmasında etkilidir. Erken müdahale, kalıcı nöropatik değişikliklerin ve fonksiyon kaybının önlenmesini sağlar.

Tarsal Tünel Sendromu Nedir?

Tarsal tünel sendromu, ayak bileğinin iç kısmındaki dar bir kanaldan geçen tibial sinirin bası altında kalmasıyla gelişen bir sinir sıkışmasıdır. En sık ayak tabanı ve ayak bileği iç yanında ağrı, uyuşma, karıncalanma ve yanma hissiyle belirti verir; yakınmalar uzun süre ayakta kalınca veya yürüyüş/egzersizle artabilir ve geceleri şiddetlenebilir. Erken tanı konulmadığında sinirde kalıcı hasar, his kaybı ve güçsüzlük gelişebilir; buna karşın uygun ve zamanında tedaviyle semptomları hafifletmek ve sinir basısını gidermek mümkündür.

Tarsal Tünel Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler aktiviteyle alevlenebilir ve istirahatle kısmen hafifleyebilir. Aşağıdaki yakınmalar sık görülür:

Ayak bileği ve ayak tabanında ağrı
Uyuşma, karıncalanma, yanma hissi
Topuk veya ayak parmaklarına yayılan elektriklenme
Uzun yürüyüşte artan rahatsızlık ve yorgunluk

Ayak Bileğinde Ağrı ve Uyuşma

Ağrı çoğunlukla ayak bileğinin iç kısmında başlar, topuğa ve ayak tabanına yayılabilir. Uyuşma ve yanma duysal yakınmaları eşlik eder ve ayakta kalma ile belirginleşir.

Parmaklarda Karıncalanma

Karıncalanma ve iğnelenme, tibial sinirin dallarının irrite olmasına bağlıdır; parmaklardan başlayıp ayağın farklı bölgelerine yayılabilir ve geceleri rahatsız edici olabilir.

Yürüyüşte Zorluk

Süregelen ağrı ve uyuşma yürüyüş paternini bozar; kişi yanlış basma geliştirebilir ve günlük aktiviteler kısıtlanabilir.

Tarsal Tünel Sendromunun Nedenleri

Tibial sinire uygulanan bası farklı nedenlerle oluşabilir; genellikle anatomik, travmatik ve sistemik etmenler bir aradadır.

Sinir Sıkışması

Tarsal tüneldeki darlık veya kitleler siniri doğrudan sıkıştırabilir:

Anatomik darlık ve düz tabanlık/ayak pronasyonu
Ganglion kisti, lipom veya damar genişlemeleri
Uzun süre ayakta kalma, tekrarlayıcı yüklenme

Ayak Bileği Yaralanmaları

Travma sonrası ödem ve skar dokusu sinir çevresinde bası yapabilir:

Ayak bileği burkulmaları
Kırık/çıkık sonrası iyileşme değişiklikleri
Geçirilmiş cerrahiye bağlı skar

Sistemik Hastalıklar

Bazı hastalıklar sinir duyarlılığını artırır veya dokularda ödem yapar:

Diyabet ve periferik nöropati
Romatoid artrit ve diğer inflamatuvar artritler
Hipotiroidi ve sıvı tutulumu

Tarsal Tünel Sendromu Tanısı

Tanı; ayrıntılı öykü, fizik muayene ve gerektiğinde ileri testlerle konur.

Fiziksel Muayene

Tinel testi ile tarsal tünel üzerine hafif vurulunca parmaklara yayılan elektriklenme/karıncalanma hissi değerlendirilebilir. Ayak-bilek hareket açıklığı, ağrı noktaları ve düz tabanlık/pronasyon incelenir.

Elektromiyografi (EMG)

Sinir iletim çalışmaları ve EMG, sıkışmanın düzeyi ile şiddetini göstererek tedavi planlamasını destekler.

Görüntüleme Yöntemleri

MRG ve ultrason, kitle, tenosinovit veya ödem gibi bası nedenlerini ortaya koymada etkilidir; gerekli durumlarda röntgen kemik patolojilerini gösterebilir.

Tarsal Tünel Sendromu Tedavi Yöntemleri

Tedavi basamaklıdır ve altta yatan nedene/şiddete göre düzenlenir; amaç ağrıyı azaltmak ve sinir üzerindeki basıyı kaldırmaktır.

Konservatif Tedavi

İstirahat ve aktivite modifikasyonu; alevlendirici aktivitelerden kaçınma
Uygun ayakkabı ve ortopedik tabanlık/atel kullanımı
İlaçlar: NSAID’ler; gerekirse nöropatik ağrı için hekim önerisiyle ilaçlar
Lokal kortikosteroid enjeksiyonu: inflamasyon ve ödemi azaltmak için

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Gastrosoleus ve plantar fasya germe, intrinsic kas güçlendirme
Sinir kaydırma (nerve gliding) egzersizleri
Ultrason, TENS gibi modaliteler ve yürüyüş mekaniği eğitimi

Bu yaklaşımlar ağrıyı azaltır, fonksiyonu ve hareket kabiliyetini arttırır.

Cerrahi Müdahale

Konservatif tedaviye dirençli veya belirgin bası saptanan olgularda tarsal tünel dekompresyonu uygulanabilir. İyileşme kişiye göre değişse de genellikle birkaç hafta içinde fonksiyonel rehabilitasyonla desteklenir; enfeksiyon, yara sorunları veya kalıcı ağrı gibi komplikasyonlar nadirdir.

Tarsal Tünel Sendromundan Korunma Yolları

Günlük alışkanlıklardaki küçük düzenlemeler riski azaltır ve nüksleri önlemeye yardımcı olur.

Uygun Ayakkabı Seçimi

Öne doğru daralmayan, ayağa tam oturan ve yeterli destek sağlayan ayakkabılar
Düz tabanlık veya yüksek kavis varlığında kişiye özel tabanlık
Aktiviteye uygun spor ayakkabısı seçimi

Ayak Egzersizleri

Bilek çevirmeler, parmaklarla nesne toplama
Gastrosoleus ve plantar fasya germe
Ayak iç kaslarını güçlendirme egzersizleri

Risk Faktörlerinin Yönetimi

Kilo kontrolü ve düzenli fiziksel aktivite
Diyabet, artrit ve tiroid hastalıklarının iyi yönetimi
Uzun süre ayakta kalmayı gerektiren işlerde ara dinlenmeler

Tarsal Tünel Sendromu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Tarsal tünel sendromu kimlerde daha sık görülür?

Uzun süre ayakta kalanlar, tekrarlayıcı yüklenmeler yapan sporcular, düz tabanlığı olanlar ve diyabet gibi eşlik eden hastalıkları bulunan kişilerde daha sık görülür.

Tarsal tünel sendromu kalıcı hasara yol açabilir mi?

Uygun şekilde tedavi edilmezse kalıcı duyu kaybı, kas zayıflığı ve kronik ağrı gelişebilir; erken tanı ve tedavi bu riski azaltır.

Tarsal tünel sendromu ile plantar fasiit arasındaki fark nedir?

Tarsal tünel sendromu sinir sıkışmasıdır ve ağrı genellikle ayak bileği içi/ayak tabanına yayılır; plantar fasiit ise plantar fasyanın iltihabıdır ve ağrı çoğunlukla topukta sabah ilk adımlarda belirgindir.

Hamilelikte tarsal tünel sendromu görülebilir mi?

Evet. Sıvı tutulumu ve kilo artışı tarsal tüneldeki basıyı artırabilir; uygun ayakkabı, istirahat ve hekim önerileriyle yakınmalar yönetilebilir.

Evde yakınmalar nasıl yönetilebilir?

Aktivite düzenleme, kısa süreli soğuk uygulama, ayağı yüksekte tutma, destekleyici tabanlık ve germe-güçlendirme egzersizleri semptomları hafifletebilir. Şikayetler sürerse bir uzmana başvurulmalıdır.

Doğal yöntemler yeterli olur mu?

Isı-soğuk değişimli uygulamalar ve hafif masaj rahatlama sağlayabilir; ancak sinir basısını ortadan kaldırmaz. Kalıcı çözüm için tıbbi değerlendirme gereklidir.

Ameliyatın riskleri nelerdir?

Cerrahi genellikle güvenlidir; enfeksiyon, yara iyileşme sorunları, nöroma, devam eden ağrı veya nadiren kompleks bölge ağrı sendromu gibi riskler mevcuttur. Karar öncesi risk-fayda dengesi hekimle birlikte değerlendirilmelidir.