Tek Port VATS Yöntemi
Tek Port VATS, göğüs cerrahisinde tek bir küçük kesiden kamera ve aletlerin yönlendirildiği minimal invaziv bir torakoskopik tekniktir. Açık, multiport VATS ve robotik yaklaşımlara kıyasla doku travmasını azaltmayı ve ağrıyı hafifletmeyi hedefler. Uygun olgularda akciğer kanseri rezeksiyonları, mediasten tümör ve kistleri, bronşektazi, plevral/perikardiyal sıvıların tedavisi ile bül ve pnömotoraks cerrahisinde kullanılabilir. Tanısal amaçla, diğer yöntemlerle ulaşılamayan intratorasik lezyonlardan biyopsi alınmasına olanak sağlar. Ameliyat öncesi hazırlık genellikle standarttır; yöntem seçimi hasta özellikleri, hastalığın evresi ve cerrahi ekibin deneyimine göre kişiselleştirilir.
Tek Port VATS Yöntemi Nedir?
Tek Port VATS (Uniportal VATS), göğüs cerrahisinde tek bir küçük kesiden (yaklaşık 2–4 cm) girilerek kamera ve tüm cerrahi aletlerin aynı girişten kullanıldığı video destekli minimal invaziv cerrahi yöntemidir. Kaburgalar arasındaki sinir ve kas dokularına en az travma vererek tedaviyi amaçlar.
Göğüs Cerrahisinde Yaklaşımların Kısa Karşılaştırması
- Açık yöntem: Geniş kesi ve kaburga aralığının ayrılmasına ihtiyaç duyulur; cerrah el ile müdahale edebilir.
- Standart (Multiport) VATS: Göğüs boşluğu açılmadan 2–3 ayrı kesiden kamera ve aletler ilerletilir.
- Robotik cerrahi: Birden fazla kesiden robot kolları ile işlem yapılır.
- Tek Port (Uniportal) VATS: Kamera ve aletlerin aynı küçük kesiden yerleştirildiği, doku travmasını azaltmayı hedefleyen yaklaşım.
Tek Port VATS Nasıl Yapılır?
Genel anestezi altında, hastalığın bulunduğu tarafta 2–4 cm’lik tek bir kesiden 10 mm kamera ve özel enstrümanlar göğüs boşluğuna ilerletilir. Çıkarılacak dokular, endobag denilen koruyucu torbaya alınarak dışarı çıkartılır. İşlem video eşliğinde yürütülür; görüntülerin kaydı ve paylaşımı kurum protokollerine göre değişebilir.
Ameliyat Öncesi Hazırlık
Çoğu hastada standart preoperatif değerlendirme ve anestezi hazırlığı yeterlidir. Özel durumlarda ek tetkikler planlanabilir; ilaç kullanımı ve beslenme talimatları hekim tarafından kişiye özgü düzenlenir.
Hangi Hastalıkların Tedavisinde Kullanılır?
Akciğer Kanseri
Uygun evre ve yerleşimdeki tümörlerde lobektomi, segmentektomi veya kama rezeksiyonları Tek Port VATS ile yapılabilir. Olgu seçimi onkolojik ilkeler gözetilerek gerçekleştirilir.
Mediasten yerleşimli lezyonların çıkarılmasında minimal invaziv bir seçenektir; genellikle daha kısa hastanede kalış ve hızlı mobilizasyon sağlar. Deneyimli merkezlerde seçilmiş pediatrik olgularda da uygulanabilir.
Bronşektazi
Yaygın olmayan ve anatomik olarak uygun bronşektazi segmentlerinin rezeksiyonunda tercih edilebilir; postoperatif ağrı ve iyileşme açısından avantaj sunabilir.
Plevral ve Perikardiyal Durumlar
Plevral efüzyonların tanı ve tedavisi (biyopsi, plörodez) ile seçilmiş olgularda perikard penceresi açılması için kullanılabilir.
Diyafram ve Bül Hastalıkları
Akciğer büllerinin çıkarılması ve tekrarlayan pnömotoraks tedavisinde sık başvurulan minimal invaziv bir yöntemdir.
Hangi Durumlarda Tanıda Kullanılır?
Bronkoskopi veya iğne biyopsisi ile ulaşılamayan intratorasik lezyonlardan doğrudan biyopsi alınmasına olanak tanır. Plevral sıvıların ve mediastinal patolojilerin tanısında etkin bir seçenektir; uygun olgularda evreleme amaçlı da kullanılabilir.
Torakoskopi Nedir?
Torakoskopi, göğüs boşluğunda gerçekleştirilen kapalı cerrahi yaklaşımdır ve VATS ile eş anlamlıdır. Laparoskopinin göğüs bölgesindeki karşılığı olarak düşünülebilir.
Tek Port VATS’ın Avantajları
- Tek küçük kesiden giriş ve daha az doku travması
- Genellikle daha az ağrı ve daha hızlı mobilizasyon
- Uygun olgularda daha kısa hastanede kalış
- Seçilmiş hastalarda onkolojik açıdan etkin rezeksiyon imkanı
Avantajlar; hastalığın yaygınlığı, hasta özellikleri ve cerrahi ekibin deneyimine göre değişiklik gösterebilir.