Testis Torsiyonu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Testis torsiyonu, spermatik kordun dönmesiyle venöz ardından arteriyel akımın kesildiği ve saatler içinde testiküler nekroza ilerleyebilen acil bir tablodur. En sık ergenlikte görülür; ani ve şiddetli testis ağrısı, şişlik, yüksek ve yatay yerleşimli testis, bulantı-kusma tipiktir. Bell clapper deformitesi başta olmak üzere anatomik yatkınlık, aile öyküsü, travma ve soğukla tetiklenen kasılmalar riski artırır. Tanı öncelikle kliniktir; gecikmeye neden olmuyorsa Doppler ultrason yararlıdır. Tedavinin temeli acil cerrahi detorsiyon ve bilateral orşiopeksidir; gecikmiş olgularda orşiektomi gerekebilir. İlk 6 saatte müdahale ile kurtarma oranları yüksektir, 24 saat sonrası belirgin biçimde düşer.

Testis Torsiyonu Nedir?

Testis torsiyonu, testisin spermatik kord etrafında dönmesiyle önce venöz, ardından arteriyel kan akımının bozulduğu ve kısa sürede doku ölümüne ilerleyebilen cerrahi acildir. En sık ergenlikte görülür; ancak her yaşta ortaya çıkabilir. İlk 6 saatte müdahale testisin korunma şansını en yükseğe taşır, 6–12 saatte bu olasılık azalır ve 24 saatin ardından belirgin biçimde düşer.

Durum genellikle tek taraflıdır ve klinik şüphe doğduğunda zaman kaybetmeden cerrahi hazırlık yapılması önerilir. Gecikme testiste kalıcı hasar, atrofi veya kayıpla sonuçlanabilir.

Testis Torsiyonu Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler ani başlar ve hızla şiddetlenebilir. En sık görülen yakınmalar aşağıdadır:

Ani ve şiddetli tek taraflı testis ağrısı
Skrotumda şişlik ve hassasiyet
Etkilenen testisin yukarıda ve yatay konumda durması
Bulantı, kusma, kasığa veya alt karına yayılan ağrı
Skrotal kızarıklık/renk değişikliği, genel huzursuzluk
Nadiren ateş ve idrar yakınmaları

Erken Dönem Belirtiler

Erken dönemde birden başlayan testis ağrısı ön plandadır; ağrı kasık ve karın alt bölgesine yayılabilir. Şişlik, hassasiyet ve normalden daha yukarıda hissedilen testis tipiktir; bulantı ve kusma eşlik edebilir.

Şiddetli Torsiyon Belirtileri

Müdahalenin geciktiği olgularda ağrı artabilir, ciltte belirgin renk değişikliği ve ileri hassasiyet gelişebilir. Uzamış iskemi testiküler doku kaybına, ateşe ve genel durum bozukluğuna yol açabilir.

Testis Torsiyonu Nedenleri Nelerdir?

Torsiyonun temelinde testisin skrotum içinde aşırı hareketliliği ve spermatik kordun dönmeye elverişli yapısı yatar. Bunu kolaylaştıran başlıca etkenler şunlardır:

Skrotal bağların gevşekliği ve testisin aşırı hareketliliği
Doğuştan yapısal farklılıklar (ör. Bell clapper deformitesi)
Spor travmaları veya kasığa alınan darbeler
Ani hareketler, yoğun fiziksel aktivite ya da uykuda dönüşler
Soğukla tetiklenen cremaster kasılmaları
Ergenlikte hızlı büyüme ve hormonal değişimler
Ailede torsiyon öyküsü ve önceki aralıklı torsiyon atakları

Anatomik Faktörler

Bell clapper deformitesinde testis, skrotumun iç duvarına yeterince sabitlenmemiştir; bu durum testisin kendi ekseni etrafında kolayca dönmesine ve kan akımının kesilmesine zemin hazırlar.

Risk Faktörleri

Ergenlik, aile öyküsü, soğuk hava, yoğun egzersiz ve travmalar öne çıkan risklerdir. Bazı kişilerde uyku sırasında dahi torsiyon gelişebilir.

Testis Torsiyonu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavinin amacı en kısa sürede kan akımını geri kazandırmaktır. Klinik şüphede cerrahi geciktirilmemelidir; görüntüleme yalnızca zaman kaybına neden olmuyorsa tercih edilir.

Manuel detorsiyon (geçici rahatlama sağlayabilir, cerrahinin yerine geçmez)
Acil cerrahi detorsiyon ve testisin canlılığının değerlendirilmesi
Tekrarlamayı önlemek için bilateral orşiopeksi (her iki testisin tespiti)
Canlılık yoksa orşiektomi (etkilenen testisin çıkarılması)
Ağrı kontrolü, skrotal elevasyon ve soğuk uygulama
Yakın klinik takip ve kontroller

Acil Müdahale Yöntemleri

Deneyimli hekim tarafından manuel detorsiyon denenebilir; başarı sağlansa dahi nüksü önlemek için cerrahi tespit gerekir. En güvenilir yaklaşım acil cerrahi eksplorasyondur.

Cerrahi Tedavi ve Süreç

Ameliyatta bükülme düzeltilir, testisin canlılığı değerlendirilir ve skrotuma tespit edilir. Karşı testis de nüksü önlemek için sabitlenir. Uygun zamanda müdahale ile testiküler fonksiyon korunma olasılığı yüksektir.

Testis Torsiyonu Sonrası Yaşam

İyileşme döneminde hekim önerilerine uymak ve aşırı zorlanmalardan kaçınmak önemlidir. Genel öneriler şunlardır:

İlk günlerde istirahat, skrotal destek ve ağrı kesici kullanımı
Yara yerinin temiz ve kuru tutulması
2–4 hafta ağır aktivite ve temas sporlarından kaçınma
Geçmeyen ağrı, artan şişlik veya renk değişikliğinde yeniden başvuru
Düzenli kontrol randevularının sürdürülmesi

Bir testisin kaybı durumunda dahi çoğu bireyde hormon düzeyleri ve doğurganlık yeterli olabilir; gerekirse testis protezi ve psikososyal destek seçenekleri değerlendirilebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Testis Torsiyonu ile Hangi Bölüm İlgilenir?

Testis torsiyonu, üroloji uzmanları tarafından acil olarak değerlendirilir ve tedavi edilir.

Testis Torsiyonu Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kan akımı kesilen testiste nekroz ve atrofi gelişir; testis kaybı ve doğurganlıkta azalma görülebilir. Gecikme komplikasyon riskini artırır.

Testis Torsiyonu Kısırlık Yapar mı?

Gecikmiş olgularda sperm üretimi olumsuz etkilenebilir. Zamanında yapılan cerrahi, doğurganlık ve hormon fonksiyonlarını koruma şansını artırır.

Testis Torsiyonu Nasıl Anlaşılır?

Ani başlayan şiddetli testis ağrısı, şişlik, yukarıda-yatay duran testis ve bulantı-kusma en önemli işaretlerdir. Bu bulgular acil değerlendirme gerektirir.

Testis Torsiyonu Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?

Genellikle birkaç hafta içinde belirgin düzelme olur; çoğu kişi 2–4 haftada günlük aktivitelere döner. Hekim kontrolleri aksatılmamalıdır.

Testis Torsiyonu Ameliyatı Sonrası Cinsellik Nasıl Olmalı?

Kesinin iyileşmesi ve ağrının azalması beklenir; çoğunlukla 4–6 hafta cinsel aktiviteden kaçınmak önerilir.

Testis Torsiyonu Testis Kanserine Yol Açar mı?

Torsiyon kanser nedeni değildir; ancak tedavi edilmezse testiküler doku hasarı ve fonksiyon kaybına yol açabilir.