Trakeobronkomalazi Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Trakeobronkomalazi (TBM), trakea ve bronş duvarlarını destekleyen kıkırdakların yapısal zayıflığına bağlı olarak ekspirasyon sırasında hava yolu lümeninin belirgin daralması veya çökmesiyle karakterizedir. Doğumsal olabileceği gibi, uzamış entübasyon, trakeostomi, kronik irritasyon (KOAH) ve ekstrensek bası yapan lezyonlar gibi edinilmiş nedenlerle de ortaya çıkabilir. Klinik tablo; hırıltılı öksürük, eforla artan nefes darlığı, wheezing, tekrarlayan alt solunum yolu enfeksiyonları ve stridor ile kendini gösterir. Tanı; klinik değerlendirme yanında pulmoner fonksiyon testleri, yüksek çözünürlüklü BT (dinamik kesitler tercih edilebilir) ve bronkoskopi ile konur. Tedavide altta yatan nedene ve çöküş şiddetine göre cerrahi onarım, endolüminal stentleme ve seçilmiş olgularda CPAP gibi noninvaziv pozitif basınç desteği uygulanır.

Trakeobronkomalazi nedir?

Trakeobronkomalazi (TBM), trakea ve bronşların duvarlarını destekleyen kıkırdağın zayıflaması nedeniyle hava yolunun özellikle nefes verme sırasında daralması ya da çökmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. TBM doğuştan görülebileceği gibi, yaşamın ilerleyen dönemlerinde de gelişebilir. Edinilmiş TBM daha çok KOAH’lı, sigara içen ve orta-ileri yaş erkeklerde rapor edilmiştir.

Nedenleri

TBM’nin kökeni doğuştan veya sonradan edinilmiş olabilir. Edinilmiş TBM aşağıdaki durumlarla ilişkili bulunmuştur:

Uzamış entübasyon (hastanede solunum tüpü ile uzun süreli takip)
Trakeostomi varlığı
Uzun süreli hava yolu irritasyonu ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
Trakea veya bronşlara dıştan bası yapan tümörler ya da kistler

Belirtileri

TBM bulguları yavaş gelişebilir ve diğer solunum hastalıklarını taklit edebilir. Çocuklarda solunum yolu enfeksiyonları daha sık ve iyileşme süreci daha uzun olabilir. Sık görülen belirtiler şunlardır:

Hırıltılı ya da inatçı öksürük
Nefes darlığı, eforla artan solunum sıkıntısı
Hışıltı (wheezing)
Tekrarlayan alt solunum yolu enfeksiyonları veya inflamasyon
Stridor (nefes alırken tiz/gürültülü ses)

Tanı ve değerlendirme

Tanıda öykü ve fizik muayenenin yanında görüntüleme ve endoskopik incelemelerden yararlanılır.

Pulmoner Fonksiyon Testi (PFT)

Akciğerlerin soluyabildiği hava hacmi ve akım hızlarını ölçerek hastalığın şiddeti ve hava yolu dinamikleri hakkında bilgi verir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması

Göğüs anatomisini ayrıntılı gösterir; hava yoluna dıştan bası yapabilecek kitle veya büyümüş lenf düğümlerinin saptanmasına yardımcı olur. Dinamik kesitler, ekspirasyon sırasında çöküşün derecesini gösterebilir.

Bronkoskopi

Ucu kamerayla donatılmış bronkoskop ile hava yollarının doğrudan gözlenmesini sağlar ve çökme derecesi ile yerini değerlendirmeye imkan tanır.

Tedavi yaklaşımları

Tedavi, altta yatan nedene ve trakeal/bronşiyal çöküşün şiddetine göre bireyselleştirilir.

Cerrahi

Çökmüş trakeal segmentin çıkarılması ve kalan uçların birleştirilmesi gibi onarım yöntemleri uygulanabilir.

Havayolu stent yerleştirme

Bronkoskopi eşliğinde silikon veya metal stent yerleştirilerek hava yolunun açık kalması sağlanabilir.

Sürekli Pozitif Hava Yolu Basıncı (CPAP)

Uygun hastalarda özellikle uyku sırasında pozitif basınç desteğiyle hava yolu açıklığının korunmasına yardımcı olur.

İlgili tıbbi birimler

Göğüs Hastalıkları
Göğüs Cerrahisi