Üretra Darlığı Nedir? Üretra Darlığı Belirtileri ve Tedavisi
Üretra darlığı, skar dokusuna bağlı üretral lumen daralmasıyla idrar akımını kısıtlayan bir durumdur ve en sık travma, üretral enstrümantasyon, pelvik radyoterapi ve enfeksiyonlar sonrası gelişir. Klinik olarak zayıf akım, dizüri, sıkışma hissi ve tam boşaltamama ile ortaya çıkar; ilerleyen olgularda üst üriner sistemde dilatasyon ve böbrek hasarı görülebilir. Tanıda sistoskopi ile intraluminal değerlendirme ve retrograd üretrogram ile darlığın yer ve uzunluk tayini temel yöntemlerdir. Akut retansiyonda üretral sonda veya suprapubik kateter ile dekompresyon sağlanır. Definitif tedavide seçilmiş hastalarda endoskopik üretrotomi, rekürren veya uzun darlıklarda ise üretroplasti tercih edilir.
Üretra Darlığı (Üretral Striktür) Nedir?
Üretra, mesanedeki idrarı vücudun dışına taşıyan kanaldır. Üretra darlığı, bu kanalın skarlaşma ve dokusal kalınlaşma nedeniyle daralması sonucu idrar akışının güçleşmesi ve mesanenin tam boşalamaması ile karakterizedir. Travmalar, ürolojik enstrümantasyon veya cerrahi girişimler, prostat kanserine yönelik radyoterapi ve belsoğukluğu gibi bazı enfeksiyonlar başlıca nedenler arasındadır. Darlığın uzunluğu milimetreler ile santimetreler arasında değişebilir ve daralmanın derecesi arttıkça şikayetler belirginleşir.
Nedenler ve mekanizma
Üretra çevresindeki dokuda yaralanma sonrası gelişen skar dokusu kanalı çepeçevre daraltır. Bu daralma, üretranın iç boşluğunu tıkayarak idrarın geçişini kısıtlar ve mesanede rezidü idrar birikimine yol açar.
Belirtiler
Mesanenin boşalması zorlaştığında aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Zayıf veya kesik idrar akışı
- İdrar yaparken ağrı veya yanma
- Sık idrara gitme ve tam boşaltamama hissi
Olası komplikasyonlar
Boşaltım bozukluğu devam ettiğinde, idrar üst üriner sisteme geri basınç yaparak üreter ve böbreklerde genişlemeye (hidronefroz) ve zamanla böbrek fonksiyon kaybına neden olabilir. İdrarın dışarı atılamaması ayrıca tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına, sistite ve prostatite zemin hazırlar.
Tanı Yöntemleri
Tanı; ayrıntılı öykü ve fizik muayenenin yanı sıra endoskopik ve/veya radyolojik testlerle konur.
Endoskopik inceleme (sistoskopi)
Lokal anestezik jel kullanılarak, ucunda kamera bulunan ince bir alet üretradan mesaneye ilerletilir ve üretra iç yüzeyi doğrudan görüntülenir. Bu yöntemle darlığın yeri, derecesi ve olası nedenler değerlendirilebilir.
Radyolojik değerlendirme (retrograd üretrogram)
Radyolojik görüntüleme altında üretraya kontrast madde verilerek darlığın yeri, uzunluğu ve üretranın anatomik yapısı belirlenir.
Tedavi Yöntemleri
Yaklaşım, hastanın yakınmalarına, darlığın yerine ve uzunluğuna göre planlanır.
Acil boşaltma (dekompresyon)
İdrarın mesanede birikmesine bağlı acil durumlarda üretral sonda takılması veya cilt üzerinden mesaneye yerleştirilen suprapubik kateter ile mesane boşaltılarak rahatlama sağlanır.
Endoskopik üretrotomi
Uygun seçilmiş olgularda darlık, endoskopik olarak mekanik ya da lazerle kesilerek genişletilir.
Açık cerrahi: üretroplasti
Endoskopik yöntem için uygun olmayan veya tekrarlayan darlıklarda açık cerrahi uygulanır. Dar segment çıkarılarak veya onarılarak üretra yeniden şekillendirilir; gerekirse çevre dokulardan greft kullanılır.