Vajinal Kanama Nedir? Neden Olur?

Vajinal kanama; fizyolojik adet kanamasının yanı sıra hormonal dengesizlikler, yapısal uterin lezyonlar (polip, miyom), endometriozis, enfeksiyonlar, endokrin bozukluklar ve gebelikle ilişkili patolojiler dahil çok sayıda nedene bağlı gelişebilir. Kanamanın zamanı, miktarı ve rengi (parlak kırmızı, koyu kırmızı, kahverengi, pembe) etiyolojiye dair ipuçları sunar. Değerlendirme; ayrıntılı öykü, fizik muayene, gebelik testi, tam kan sayımı, koagülasyon profili, tiroid ve diğer hormon testleri, Pap-smear/HPV taraması, transvajinal ultrason ve seçilmiş olgularda histeroskopi-biyopsiyi içerir. Tedavi altta yatan nedene göre düzenlenir: medikal (hormonal tedaviler, NSAID/traneksamik asit, antibiyotik), cihaz temelli (levonorgestrelli RİA) ve cerrahi (polipektomi, miyomektomi, endometriyal ablasyon, onkolojik tedaviler) seçenekler kullanılır. Düzenli tarama, sağlıklı yaşam tarzı ve ilaçların uygun kullanımı riskleri azaltabilir. Aşırı kanama, hemodinamik etkilenme, gebelikte veya menopoz sonrası kanama acil değerlendirme gerektirir.

Vajinal Kanama Nedir?

Vajinal kanama, adet döngüsünün doğal bir parçası olabileceği gibi, beklenmeyen zamanlarda, miktarda veya sürede olduğunda anormal kabul edilir. Anormal kanama, altta yatan hormonal, yapısal veya enfeksiyöz nedenlerin belirtisi olabilir ve tıbbi değerlendirme gerektirir.

Vajinal Kanama Hangi Hastalıkların Belirtisi Olabilir?

Vajinal kanama tek başına bir hastalık değil, farklı durumların bulgusu olabilir. Aşağıdaki sorunlar sık görülür:

Hormonal dengesizlikler (östrojen-progesteron değişimleri)
Polikistik over sendromu
Endometriozis
Rahim veya rahim ağzı polipleri
Miyomlar
Pelvik inflamatuar hastalık ve diğer enfeksiyonlar
Serviks (rahim ağzı) ve endometrium (rahim içi) kanserleri
Gebelikle ilişkili durumlar (düşük, dış gebelik, plasental sorunlar)
Tiroid ve diğer endokrin bozukluklar
Pıhtılaşma bozuklukları ve bazı ilaçların yan etkileri

Vajinal Kanamanın Nedenleri

Nedenler fizyolojik, fonksiyonel ve yapısal olarak sınıflanabilir. Ayrıca yaşam tarzı ve ilaç kullanımı da etkili olabilir.

Adet döngüsü değişkenlikleri ve ovulasyon sorunları
Hormon yöntemleri (hap, iğne, implant) ve kan sulandırıcı ilaçlar
Rahim içi araç (RİA) kullanımı
Gebelik ve gebeliğe bağlı komplikasyonlar
Vajinal-servikal enfeksiyonlar, servisit
Polip, miyom, adenomyosis gibi yapısal nedenler
Stres, yoğun egzersiz, ani kilo değişiklikleri, yeme davranışı bozuklukları
Tiroid bozuklukları, hiperprolaktinemi ve diğer endokrin problemler
Pıhtılaşma bozuklukları

Vajinal Kanama Hangi Renklerde Olabilir?

Renk, kanın tazeliği ve vajinada bekleme süresi hakkında fikir verir:

Parlak kırmızı: Taze, aktif kanama.
Koyu kırmızı: Kısmen beklemiş kan.
Kahverengi: Eski kan; genellikle adetin başlangıç/bitiş döneminde.
Pembe: Hafif kanama veya lekelenme, hormonal değişimler ya da erken gebelik belirtisi olabilir.

Vajinal Kanama Türleri

Kanama paternleri altta yatan nedenin ipuçlarını verir.

Normal adet kanaması (düzenli, 21–35 günde bir)
Ara kanama (metroraji)
Aşırı/uzamış adet (menoraji/menometroraji)
Seyrek veya kısa adet (oligomenore/hipomenore)
İlişki sonrası kanama (postkoital kanama)
Menopoz sonrası kanama

Vajinal Kanama Teşhisi

Değerlendirme, ayrıntılı öykü ve fizik muayene ile başlar; gerekirse laboratuvar ve görüntüleme testleri eklenir.

Gebelik testi
Tam kan sayımı, demir depoları, pıhtılaşma testleri
Tiroid ve diğer hormon değerlendirmeleri (ör. TSH, prolaktin)
Jinekolojik muayene, Pap-smear ve uygun ise HPV testi
Transvajinal ultrason, gerekirse salin infüzyon sonografi
Histeroskopi ve/veya endometriyal biyopsi (seçilmiş olgularda)

Vajinal Kanama Tedavi Yöntemleri

Tedavi nedene ve şiddete göre planlanır; hekim önerisiyle uygulanır.

Hormonal tedaviler (doğum kontrol hapları, progesteron rejimleri)
Semptom kontrolü için NSAID veya traneksamik asit (uygun hastalarda, hekim kararıyla)
Enfeksiyonlarda antibiyotik tedavisi
Levonorgestrelli RİA ile endometriyal kanamanın azaltılması
Polip/miyom için cerrahi (polipektomi, miyomektomi), endometriyal ablasyon
Kanserlerde onkolojik tedaviler (cerrahi, radyoterapi, kemoterapi)
Eşlik eden anemi için demir desteği ve yaşam tarzı düzenlemeleri

Vajinal Kanamayı Önleme Yöntemleri

Tüm kanamalar önlenemese de risk azaltılabilir.

Düzenli jinekolojik kontroller ve taramalar
Güvenli cinsel yaşam ve uygun aşılar
Sağlıklı kilo, dengeli beslenme ve düzenli egzersiz
Stres yönetimi ve yeterli uyku
İlaçların hekim önerisiyle ve doğru kullanım talimatlarıyla alınması

Adet Dışı Kanama Ne Zaman Tehlikelidir?

Aşağıdaki durumlar acil değerlendirme gerektirir:

Kısa sürede çok sayıda ped/tampon gerektiren yoğun kanama
Bayılma, baş dönmesi, çarpıntı gibi bulgular
Şiddetli karın/pelvik ağrı ile birlikte kanama
Gebelik sırasında görülen herhangi bir kanama
Menopoz sonrası kanama
Ateş, kötü kokulu akıntı gibi ek belirtilerle birliktelik

Adet Olmadığın Halde Kan Gelmesi Normal mi?

Adet dönemi dışında kanama her zaman normal değildir. Hormonal dalgalanmalar, ilaçlar, polip/miyom, enfeksiyonlar, stres veya fiziksel zorlanma gibi nedenler rol oynayabilir. Sık tekrarlayan veya şiddetli kanamalarda değerlendirme gerekir.

Ara Kanama Tehlikeli mi?

Ara kanamalar çoğu zaman hafif ve geçicidir; ancak bazı durumlarda altta yatan ciddi bir sorunu gösterebilir.

Sık tekrarlıyorsa veya miktarı artıyorsa
Şiddetli ağrıyla birliktedir
Gebelikte veya menopoz sonrası dönemde ortaya çıkıyorsa

Vajinal Kanama Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Adet olmadığım halde kan gelmesi normal mi?

Her zaman normal değildir. Hormonal değişiklikler, doğum kontrol yöntemleri, enfeksiyonlar ve yapısal nedenler etken olabilir; sıklaşıyorsa doktora başvurun.

Ara kanama tehlikeli mi?

Genellikle hafiftir; ancak sık tekrarlama, ağrı eşlik etmesi veya gebelik/menopoz döneminde görülmesi halinde incelenmelidir.

Vajinal kanama hangi renklerde görülebilir?

Parlak kırmızı, koyu kırmızı, kahverengi ve pembe tonları görülebilir; renk, kanın tazeliği ve kaynağına dair ipucu verir.

Adet dönemi dışında kanama neden olur?

Hormonal dengesizlik, ilaçlar, polip/miyom, enfeksiyonlar, stres ve yoğun egzersiz başlıca nedenlerdir.

Menopoz sonrası vajinal kanama normal midir?

Normal kabul edilmez ve mutlaka tıbbi değerlendirme gerektirir.

Doğum kontrol hapları kanamaya neden olur mu?

Başlangıç döneminde lekelenme yapabilir; sürekli veya artan kanamalarda hekime danışılmalıdır.

Gebelik sırasında kanama normal midir?

Normal sayılmaz; düşük, dış gebelik veya plasental sorunlara işaret edebilir. Acil değerlendirme gerektirir.

Vajinal kanamanın hormonlarla ilişkisi nedir?

Östrojen-progesteron dengesindeki değişiklikler döngüyü ve endometriyumu etkileyerek kanamaya yol açabilir.

Stres kanamayı tetikler mi?

Stres aksı üzerinden hormonları etkileyerek düzensiz veya ara kanamalara neden olabilir.

Vajinal kanama için ne zaman doktora gitmeliyim?

Aşırı, uzun süren, ağrılı, tekrarlayan, gebelikte veya menopozdan sonra olan kanamalarda vakit kaybetmeden başvurun.

Vajinal kanama nasıl teşhis edilir?

Öykü, muayene, laboratuvar testleri, Pap-smear/HPV ve ultrason temel yöntemlerdir; gerekirse histeroskopi-biyopsi yapılır.

Vajinal kanama tedavi yöntemleri nelerdir?

Nedene göre hormonal ve medikal tedaviler, levonorgestrelli RİA, cerrahi girişimler ve yaşam tarzı düzenlemeleri uygulanır.

Polip veya miyom kanamaya neden olur mu?

Evet; polip ve miyomlar sık görülen anormal kanama nedenlerindendir.

Ergenlik döneminde düzensiz kanama normal midir?

Erken ergenlikte hormonal eksen olgunlaşırken düzensizlik sık görülebilir; ancak aşırı veya uzun sürerse değerlendirilmelidir.

Yoğun egzersiz kanamaya yol açar mı?

Aşırı egzersiz ve düşük enerji alımı hormonal dengesizlik yaratarak düzensiz veya ara kanamalara neden olabilir.

Ani kilo değişiklikleri kanamayı etkiler mi?

Kısa sürede kilo kaybı veya alımı ovulasyonu etkileyerek kanama paternini bozabilir.