Vajinit Nedir? Vajinit Nasıl Geçer?

Vajinit, vajinal mikrobiyotadaki bakteri ve maya dengesinin bozulmasıyla ortaya çıkan inflamatuvar bir durumdur ve en sık bakteriyel vajinozis, kandidiyaz, Trichomonas vajiniti ve atrofik vajinit şeklinde görülür. Klinik tablo; akıntının miktar, renk ve koku değişiklikleri, kaşıntı, yanma, disüri ve disparoni gibi semptomlarla seyreder. Tanı; hasta öyküsü, fizik muayene ve vajinal örneklerde mikroskopi, pH ölçümü ve gerektiğinde kültür veya nükleik asit amplifikasyon testleriyle konur. Tedavi etiyolojiye göre antibiyotikler, antifungaller, antiprotozoaller, vajinal fitiller ve atrofide lokal östrojen uygulamalarını içerir; cinsel yolla bulaşan etkenlerde partner tedavisi önerilir. Uygunsuz vajinal temizlik ürünlerinden kaçınmak, metabolik ve hormonal faktörleri yönetmek ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları nüksü azaltır.

Vajinit nedir? Vajinal enfeksiyon ne anlama gelir?

Vajinit, vajinanın doğal florasında yer alan bakteri ve mayaların dengesinin bozulması sonucunda gelişen enfeksiyon ve iltihaplanmayı tanımlayan genel bir terimdir. Bu denge; aşırı temizlik uygulamaları, yoğun şeker tüketimi, antibiyotik kullanımı, hormonal değişimler veya cinsel yolla aktarılan etkenler gibi nedenlerle bozulabilir. Bakteriyel kaynaklı olgularda keskin, balığı andıran koku ve sarı-yeşil akıntı sık görülürken; mantar enfeksiyonlarında akıntı genellikle beyaz ve kokusuzdur. Tedavi geciktiğinde semptomlar uzayabilir, nüks riski artar ve yaşam kalitesi olumsuz etkilenir.

Akut ve kronik vajinit

Akut vajinit, yeni başlayan enfeksiyonları; kronik vajinit ise uzun süredir devam eden veya sık tekrarlayan durumları ifade eder. Tekrarlayan olgularda etken mikroorganizmaların bazı ilaçlara karşı direnç geliştirme olasılığı arttığından, doğru tanı ve hedefe yönelik tedavi önem taşır.

Vajinit çeşitleri

Bakteriyel vajinozis: Vajinal bakteriyel dengenin bozulmasıyla ortaya çıkar. Keskin kokulu (balık kokusu) ve sarı-yeşil akıntı tipiktir. Tedavide antibiyotikler ve lokal preparatlar kullanılabilir.
Vajinal mantar enfeksiyonu (kandidiyaz): Candida türleriyle gelişir. Kaşıntı ve beyaz, peynirimsi, genelde kokusuz akıntı görülebilir. Ağızdan antifungaller, vajinal fitiller ve topikal kremler tercih edilir.
Trichomonas vajiniti: Trichomonas vaginalis adlı protozoonla oluşur ve cinsel yolla bulaşır. Kötü kokulu, sarı-yeşil akıntıyla seyreder; antibiyotik tedavisi gerekir ve partnerlerin birlikte tedavisi önemlidir.
Atrofik vajinit: Özellikle menopoz ve emzirme döneminde östrojen azalmasına bağlı ortaya çıkar. Kuruluk, yanma, hassasiyet ve bazen artmış akıntı yapabilir. Tedavide nemlendiriciler ve gerekirse lokal östrojen uygulanır.

Vajinit nedenleri

Antibiyotik kullanımı: Geniş spektrumlu antibiyotikler vajinal yararlı bakterileri azaltarak dengeyi bozabilir.
Hormon değişiklikleri: Hamilelik, emzirme, menopoz ve hormon tedavileri vajinal pH ve flora dengesini etkileyebilir.
Sabun ve kozmetikler: Vajinal duş, parfümlü sabunlar ve tahriş edici ürünler mukozayı zedeleyip enfeksiyona zemin hazırlar.
Bağışıklıkta düşüş: Yetersiz uyku, stres, dengesiz beslenme ve bazı hastalıklar savunmayı zayıflatabilir.
Spermisitler: Bazı sperm öldürücüler vajinal florayı bozabilir.
Cinsel ilişki: Yeni veya çoklu partner, flora değişimini ve mekanik tahrişi artırabilir.
Bulaşıcı etkenler: Cinsel yolla bulaşan organizmalar doğrudan vajinite neden olabilir.

Vajinit belirtileri nelerdir?

Vajinal akıntıda artış, renk ve koku değişikliği
Vajinada kaşıntı, yanma ve tahriş
İdrar yaparken sızlama/yanma
Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
Otururken veya yürürken rahatsızlık ve ağrı
Zaman zaman kuruluk veya hassasiyet, yüzeysel yırtık ve lekelenme

Vajinit tanısı nasıl konur?

Tanı; ayrıntılı öykü, fizik muayene ve vajinal örneklerin değerlendirilmesiyle konur. Gerekli durumlarda vajinal pH ölçümü, mikroskobik inceleme, kültür veya nükleik asit testleri uygulanır. Muayene öncesi vajinal duş yapmak veya kokuyu maskelemek amacıyla ürün kullanmak tanıyı zorlaştırabileceğinden önerilmez.

Vajinit tedavisi nasıl yapılır?

Tedavi, etiyolojiye göre planlanır: antibiyotikler, antifungaller, antiprotozoal ilaçlar, vajinal fitiller ve topikal preparatlar kullanılabilir. Atrofik vajinitte nemlendiriciler ve lokal östrojen tedavisi düşünülebilir. Tedavi süresince cinsel ilişkiden kaçınmak, bazı enfeksiyonlarda partnerlerin birlikte tedavi edilmesi ve ilaçların prezervatif gibi bariyer yöntemlerle etkileşimine dikkat etmek gerekir.

Vajinit nasıl önlenir? Tekrarlamayı azaltma önerileri

Korunmasız cinsel ilişkiden kaçının; uygun bariyer yöntemleri kullanın.
Vajinal duş, sabun ve parfümlü ürünlerden uzak durun; dış genital bölgeyi suyla nazikçe temizleyin.
Vajinanın uzun süre ıslak kalmamasına dikkat edin; pamuklu, kuru iç çamaşırı tercih edin.
Dengeli beslenin, şeker tüketimini sınırlayın, yeterli su için ve düzenli uyuyun.
Tekrarlayan olgularda hekimin önerdiği probiyotik/prebiyotik ürünlerden yararlanılabilir.
Belirti varken cinsel ilişkiye girmeyin; şüpheli cinsel temas öyküsünü hekiminizle paylaşın.