Vulva Kanseri Nedir? Vulva Kanseri Belirtileri ve Tedavisi
Vulva kanseri, kadın dış genital bölgesinde gelişen ve erken evrede yakalandığında tedavi edilebilme olasılığı yüksek olan bir malignitedir. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, yüksek riskli HPV enfeksiyonu, ileri yaş, sigara, HIV ve kronik vulvar deri hastalıkları risk faktörleri arasındadır. Hastalık başlangıçta sessiz seyredebilir; uzun süren kaşıntı, iyileşmeyen yara, anormal kanama, ağrı ve cilt değişiklikleri uyarıcı belirtilerdir. Tanıda fizik muayene ve lezyondan biyopsi esastır; evreleme ve yayılım değerlendirmesi için BT, MR ve PET gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Tedavi; cerrahi, radyoterapi ve kemoterapinin hasta ve evreye göre bireyselleştirilmiş kombinasyonlarını içerir. HPV aşılaması primer korunmada önemli bir stratejidir ve 11–12 yaşlarında önerilir.
Vulva Kanseri Nedir?
Vulva kanseri, kadınların dış genital bölgesinde yer alan dokulardan kaynaklanan bir kanser türüdür. Vulva; klitoris, üretra ağzı ve vajina girişini çevreleyen cilt ve mukozal yapılardan oluşur. Bölge doğası gereği hassastır; adet döneminde, cinsel ilişkide veya bazen nedensiz gelişen ağrı görülebilir. Ancak uzun süren kaşıntı, iyileşmeyen yara ve anormal kanama gibi ısrarcı şikayetler varsa jinekolojik değerlendirme gereklidir. Erken tanı, tedavi başarısını belirgin şekilde artırır.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Hastalığın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, pek çok kanserde olduğu gibi hücrelerdeki genetik değişiklikler (mutasyonlar) temel rol oynar. Yüksek riskli HPV tipleri vulva kanseri gelişiminde etkili olabilir.
- İleri yaş
- HPV enfeksiyonu
- Sigara kullanımı
- HIV ile yaşamak
- Vulvada kronik cilt hastalıkları
HPV’nin cinsel yolla bulaşabildiği göz önünde bulundurularak 11–12 yaş grubunda HPV aşısı önerilir.
Belirtiler
Vulva kanseri erken evrede belirgin yakınma yapmayabilir. İlerledikçe aşağıdaki bulgular görülebilir:
- Anormal (adet dışı) kanamalar
- Dış genital bölgede uzun süren kaşıntı
- Ciltte döküntü, kalınlaşma veya renk değişikliği
- İyileşmeyen yara veya ülser
- Dış yüzde yumru ya da şişlik
- Yanma ve/veya siğil benzeri oluşumlar
- İdrar yaparken ağrı; cinsel ilişki sırasında ağrı
- Kasık bölgesinde ağrı veya hassasiyet
Vulva dışarıdan gözlenebilir bir bölge olduğundan, yeni gelişen kitle, yara veya renk değişikliklerinin fark edilmesi ve gecikmeden hekime başvurulması erken tanı açısından önemlidir.
Tanı
Tanıda önce ayrıntılı öykü ve fizik muayene yapılır; şüpheli lezyondan biyopsi alınması esastır. Tümörün boyutu ve yayılımını değerlendirmek için bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) ve pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Uygun hastalarda sistoskopi ve proktoskopi ile komşu organlar da değerlendirilebilir. Laboratuvar testleriyle HPV ve HIV varlığı araştırılabilir.
Tedavi
Tedavi; hastanın yaşı, genel durumu ve kanserin evresine göre bireyselleştirilir. Başlıca yöntemler cerrahi, radyoterapi ve kemoterapidir; tek başına veya kombine şekilde uygulanabilir.
Cerrahi
Cerrahi yaklaşım, tümörün boyutu ve yayılımına göre sınırlı çıkarımdan daha geniş rezeksiyonlara kadar değişir. Ameliyat sonrası hastalar genellikle kısa süreli hastane izlemiyle taburcu edilir.
Radyoterapi
Radyoterapi, ameliyat öncesi tümörü küçültmek veya ameliyat sonrası kalan hücreleri hedeflemek için uygulanabilir; bazı olgularda tek başına küratif amaçla da tercih edilir.
Kemoterapi
Kemoterapi, özellikle cerrahi ve/veya radyoterapi ile birlikte kullanılır. Başlangıç evrelerinde düşük doz rejimler radyosensitize edici amaçla verilebilir; ileri olgularda sistemik kontrol için planlanır.
İlgili Tıbbi Birimler ve Teknolojiler
- Jinekolojik onkoloji, kadın hastalıkları ve doğum, tıbbi onkoloji ve radyasyon onkolojisi birimlerinin iş birliği esastır.
- Güncel radyoterapi cihazları (ör. lineer hızlandırıcı sistemler) seçilmiş olgularda tedavi etkinliğini artırabilir.