Yumurtalık Kanseri: Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Yumurtalık kanseri en sık epitel kaynaklı olup menopoz sonrası dönemde daha yaygındır ve erken evrede çoğu zaman belirti vermez. Klinik tablo genellikle karında şişkinlik, pelvik ağrı, erken doyma ve tuvalet alışkanlıklarında değişim ile kendini gösterir. Hastalık periton ve pelvik organlara yayılma eğilimindedir; ileri evrelerde lenf düğümleri ve karın dışı organlara metastaz görülebilir. Tanıda pelvik muayene ve ultrason temel olup görüntüleme yöntemleri, tümör belirteçleri ve kesin olarak patoloji değerlendirmesi kullanılır. Tedavinin omurgasını cerrahi ve kemoterapi oluşturur; erken tanı sağkalımı artırdığından düzenli jinekolojik kontroller kritik önemdedir.
Yumurtalık Kanseri Nedir?
Yumurtalık (over) kanseri, yumurtalık dokusundaki hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan bir malignitedir. En yaygın tip epitel kökenli tümörlerdir ve sıklıkla menopoz sonrası dönemde saptanır; embriyonal hücre kaynaklı tümörler ise çocukluk ve genç erişkinlikte de görülebilir.
Yumurtalıklar hormon üretimi ve üreme fonksiyonlarından sorumludur. Bu kompleks yapı nedeniyle farklı hücre tiplerinden gelişebilen tümörler oluşabilir. Erken tanı konulduğunda tedavi başarısı artar.
Yumurtalık Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Erken evrede belirti vermeyebilen yumurtalık kanseri, zamanla karın içi basıncın artmasına ve yaygın şikayetlere yol açabilir.
- Karında şişkinlik, dolgunluk ve hızlı doyma
- Kasık ve karın bölgesinde ağrı veya baskı hissi
- Gaz, hazımsızlık ve kabızlık gibi sindirim sorunları
- Sık idrara çıkma veya idrar alışkanlıklarında değişiklik
- İştahsızlık, açıklanamayan kilo kaybı, halsizlik
- Adet dışı vajinal kanama, cinsel ilişki sırasında ağrı
Bu şikayetlerin birkaç hafta süreyle devam etmesi durumunda jinekolojik değerlendirme önerilir.
Yumurtalık Kanseri İlk Nereye Sıçrar?
Yayılım genellikle önce karın zarı (periton) ve pelvik organlara olur. İlerleyen evrelerde lenf düğümleri, karaciğer yüzeyi, dalak ve hatta akciğer gibi uzak organlar etkilenebilir.
Yumurtalık (Over) Kanseri Nedenleri Nelerdir?
Kesin neden bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık (özellikle BRCA1/BRCA2 mutasyonları), hormonal ve çevresel faktörler etkili olabilir. İleri yaş, ailede meme/over kanseri öyküsü ve bazı üreme öyküsü özellikleri riski artırır. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları genel sağlık için koruyucudur ancak tüm riski ortadan kaldırmaz.
Yumurtalık (Over) Kanseri Evreleri Nedir?
Evreleme, hastalığın yayılımını ve tedavi planını belirlemede kritik önemdedir.
Yumurtalık Kanseri 1. Evre
- Evre 1: Tümör bir veya iki yumurtalıkta/fallop tüplerinde sınırlıdır.
- Evre 1a: Tek yumurtalık ya da tek fallop tüpü ile sınırlı.
- Evre 1b: Her iki yumurtalıkta bulunur.
- Evre 1c: Kapsül rüptürü, yüzey tutulumu veya karın sıvısında tümör hücresi varlığı eşlik eder.
Yumurtalık Kanseri 2. Evre
- Evre 2: Pelvis içi organlara yayılım vardır.
- Evre 2a: Uterus, fallop tüpleri veya karşı yumurtalığa yayılım.
- Evre 2b: Mesane, rektum gibi pelvik organlara yayılım.
Yumurtalık Kanseri 3. Evre
- Evre 3a: Mikroskobik peritoneal yayılım veya bölgesel lenf düğümü tutulumu.
- Evre 3b: Pelvis dışı peritonda ≤2 cm odaklar.
- Evre 3c: Pelvis dışı peritonda >2 cm odaklar ve/veya bölgesel lenf nodu tutulumu.
Yumurtalık Kanseri 4. Evre
- Evre 4: Karın dışı uzak metastaz.
- Evre 4a: Plevral sıvıda tümör hücresi saptanması.
- Evre 4b: Karaciğer/dalak parankimi veya uzak organ metastazı.
Yumurtalık Kanseri Nerede Ağrı Yapar?
Ağrı çoğunlukla karın ve pelvik bölgede hissedilir; hastalık ilerledikçe bel, sırt veya bacaklara yayılabilir. Karın içinde sıvı birikimi (asit) şişkinlik ve rahatsızlık hissini artırabilir.
Yumurtalık (Over) Kanseri Teşhisi Nasıl Yapılır?
Tanıda jinekolojik muayene ve pelvik ultrason ilk basamaktır. Gerektiğinde BT/MRG gibi görüntüleme yöntemleri ve kanda tümör belirteçleri (ör. CA-125) değerlendirilir. Kesin tanı cerrahiyle çıkarılan dokunun patolojik incelemesiyle konur.
Yumurtalık (Over) Kanserinde Erken Teşhisin Önemi
Erken tanı, tedavi başarısını ve yaşam süresini artırır. Menopoz sonrasında dahil olmak üzere düzenli jinekolojik kontroller ve yakınmaların gecikmeden değerlendirilmesi kritik önemdedir.
Yumurtalık (Over) Kanseri Risk Faktörleri
- İleri yaş
- Ailede meme/over kanseri öyküsü, BRCA1/BRCA2 mutasyonları
- Doğum yapmamış olmak veya geç yaşta ilk doğum
- Menopoz sonrası hormon tedavisi
- Endometriozis
- Obezite ve sigara kullanımı
Risk gruplarında genetik danışmanlık ve düzenli takipler önerilir.
Yumurtalık Kanseri Tehlikeli mi?
Erken evrede sessiz seyredebilmesi ve tanının sıklıkla ileri evrede konması nedeniyle agresif kabul edilir. Düzenli kontroller ve belirtilerin fark edilmesi, tedavi şansını artırır.
Yumurtalık Kanserinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavinin temelini cerrahi ve kemoterapi oluşturur. Erken evrede evreleme cerrahisi ve tümör rezeksiyonu yapılırken, ileri evrede mümkün olan en kapsamlı sitoredüktif cerrahi hedeflenir. Seçilmiş olgularda hedefe yönelik tedaviler ve bazı durumlarda radyoterapi gündeme gelebilir. Tedavi sonrası düzenli takip ve nüks durumunda yeniden tedavi planlaması önemlidir.
Yumurtalık Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Yumurtalık kanseri nedir?
Yumurtalıklarda başlayan ve kontrolsüz hücre çoğalmasıyla gelişen kanserdir; çoğu zaman ileri evrede belirti verir.
Belirtileri nelerdir?
Karın şişkinliği, pelvik/karın ağrısı, erken doyma, iştahsızlık ve idrar-dışkılama alışkanlıklarında değişim sık görülen yakınmalardır.
Nasıl teşhis edilir?
Pelvik muayene ve ultrasonla başlar; gerekli olgularda görüntüleme, CA-125 gibi belirteçler ve kesin tanı için patoloji kullanılır.
Evreler nelerdir?
Hastalık yayılımına göre Evre 1-4 arasında sınıflanır; ileri evre periton ve uzak organ tutulumunu içerir.
Tedavi yöntemleri nelerdir?
Cerrahi ve kemoterapi ana tedavilerdir; bazı hastalarda hedefe yönelik tedaviler ve radyoterapi eklenebilir.
Neden olur?
Kesin nedeni bilinmez; genetik yatkınlık, hormonal ve çevresel faktörler rol oynar.
Risk faktörleri nelerdir?
İleri yaş, BRCA mutasyonları, aile öyküsü, endometriozis, doğum yapmamış olmak ve obezite gibi durumlar riski artırır.
Önlenebilir mi?
Kesin bir korunma yöntemi yoktur; riskin azaltılması ve düzenli kontroller önem taşır.
Evet; peritona, lenf düğümlerine ve uzak organlara yayılabilir.
Prognoz nasıldır?
Erken evrede daha iyidir; ileri evrede sağkalım evre ve tedavi yanıtına göre değişir.